Steeds meer bedrijven slaan alarm. Winstwaarschuwingen en herstructureringen volgen mekaar op. Zit er weer groei in de werkloosheid?
De technologieondernemingen en in hun zog ook die van de oude economie hebben de afgelopen weken fortuinen verloren. De wraak van vertoornde goden als het ware, want niet het werk van de mensen maar de hebzucht van de aandelenbeurzen heeft de kapitalen laten aanzwellen. Hoewel het kapitaal van de onderneming een schuld is – een schuld aan de aandeelhouders – leidden de hoge aandelenkoersen tot een euforische stemming. Ondernemers kregen goedkope financiële middelen onder applaus toegegooid. Als nooit voorheen konden zij investeren, met concurrenten fuseren of ze gewoon overnemen, ongeremd groeien.
Maar nu is het vet van de soep. De ondernemingen stellen hun investeringen uit en snoeien in hun kosten. Het was in onbruik aan het raken, maar de aandeelhouders kijken nu inderdaad opnieuw naar de winst en de verdeling ervan onder de vorm van dividenden, de echte vergoeding voor het aandelenkapitaal. De afgelopen jaren verbleekte het belang van de dividenden tegenover de koerswinst. Economische analisten, soepel in hun denken en schrijven, waarschuwen nu dat het disproportionele belang van de beurzen de economie over een geaccidenteerd circuit jaagt.
Natuurlijk vervormt de oude journalistieke wijsheid dat alleen slecht nieuws nieuws is – goed nieuws geldt als reclame – de kijk op de economische werkelijkheid. Veel bedrijven presteren uitstekend. Maar vaker dan een paar maanden geleden komen ondernemingen vandaag met onheilstijdingen: winstwaarschuwingen en herstructureringen. Het slechte nieuws heeft uiteenlopende oorzaken, maar telkens heeft het ermee te maken dat de ondernemingen uit hun financiële mogelijkheden zijn gegroeid.
EUROPA WACHT AF
De Britse kledingketen Marks & Spencer sluit à la Renault al zijn winkels op het Europese continent. Luc Van De Velde, de Belgische topman van de groep, wil zijn aandeelhouders 100 miljard frank (2,5 miljard euro) terugstorten. In Londen wipte de koers omhoog. De Franse voedingsreus Danone verkeert helemaal niet in moeilijkheden. Maar dankzij de herstructurering van zijn 36 koekjesfabrieken dalen de industriële kosten. Het maakt in Europa niet meer uit waar de fabrieken zich bevinden, de markt is één. Zes fabrieken gaan dicht, onder meer LU General Biscuits in Beveren, waar de arbeiders onlangs nog wegens de goede gang van zaken een winstpremie opstreken. KPN Orange heeft zich voor licenties in de derde-generatiemobilofoon tot over de oren in de schulden gespeculeerd. En tot overmaat van ramp blijken de voorspellingen over de toekomstige winstgevendheid van de UMTS nu op heel weinig gebaseerd. De Nederlandse groep, die ook in België actief is, moet de buikriem fors aanhalen. De Belgische voormalige beurstrots Real Software gaat met de dag meer op Lernout & Hauspie lijken.
De Amerikaanse economische groei is intussen tot een schamel één procentje gekrompen. Analisten voorspellen dat de inzinking van korte duur is. Tegen de herfst zou het in de States alweer een stuk beter gaan. Wait and see, dat is alvast de houding van de Europese centrale bank. Vanuit Frankfurt komen uiteenlopende signalen, wat de internationale financiële markten ontreddert en de euro verzwakt. De centrale bank verlaagde de rente niet en geeft te kennen dat ook halverwege april niet te zullen doen. De vertraging van de economie heet er goed te zijn voor de inflatie.
Daarmee kiemt stilaan weer het conflict tussen de monetaire en de politieke autoriteiten in Europa. De Amerikaanse centrale bank verlaagde de rente om de economie te stimuleren. De Europese centrale bankier staart zich blind op de inflatie. Hij hecht absolute prioriteit aan de stabiliteit van de prijzen – de bescherming van het geld – ook al betekent dat meer werklozen. De Belgische minister van Financiën Didier Reynders (PRL), die de groep van de twaalf eurolanden voorzit, zal stilaan zijn gezag in Frankfurt doen gelden.
Reynders staat onder druk van Duitsland, waar de stijging van de werkloosheid alarmerend wordt. Europa wil in de periode van de invoering van de eurobiljetten en -munten (ze hebben al de reputatie tegen alle beloften in zwak te zijn) geen nieuwe werkloosheid. Integendeel, de Unie besliste dat de werkzaamheidsgraad omhoog moet om de kosten van de vergrijzing van de bevolking te kunnen betalen. De politici maken zich zorgen over het aanhoudende deprimerende nieuws uit de bedrijfswereld.
Beursanalisten ontdekten intussen een nieuw wetje: veel slecht nieuws is het begin van het goede nieuws. Uit de grafieken op de computers leerden zij dat een paniekstemming op de beurs historisch steeds het begin was van een nieuw herstel. Keren de stieren snel terug?
G.D.
