Veel moeders vinden borstvoeding belangrijk, maar soms wil het niet (genoeg) lukken. Daarom ontstaan er steeds meer netwerken van melkdonoren. ‘Mijn diepvries wordt te klein.’
‘Mama geeft melk te Kontich (Antwerpen), in de diepvries, moedermelk is hypoallergeen (geen lactose-inname).’ Zulke zoekertjes (of beter: ‘gevertjes’) vind je tegenwoordig geregeld online, op Facebookpagina’s zoals Human Milk 4 Human Babies en Eats on Feets. Jonge moeders die graag borstvoeding willen geven maar niet genoeg moedermelk hebben, kunnen er geschikte donoren zoeken. Ook het Nederlandse Moedermelk Netwerk, waar de Vlaamse lactatiekundige Katrien Nauwelaerts aan verbonden is, heeft zo’n Facebookgroep met ruim 700 leden. ‘Ik krijg steeds vaker vragen van moeders die overtuigd zijn van de voordelen van borstvoeding en hun kind lang willen voeden, maar die te weinig melk hebben. Omdat ze bijvoorbeeld zwanger zijn van een nieuw kindje, waardoor de melkproductie terugloopt. Of omdat ze ziek zijn en zware medicatie moeten nemen. Maar de meeste moeders komen in de problemen wanneer ze weer gaan werken: ze kolven af op het werk, maar door de stress loopt dat niet altijd even vlot. Zij willen geen kunstvoeding geven en zoeken oplossingen. Dan proberen wij hen in contact te brengen met donormoeders.’
Want zo zijn er dus ook heel wat. ‘Vaak zijn het vrouwen die zo veel melk produceren dat hun diepvries te klein wordt. Alles weggieten vinden die vrouwen terecht zonde. En dus willen ze doneren. Soms ontstaan er vriendschappen. Ik ken vrouwen die normaal al gestopt zouden zijn met kolven, maar die toch een engagement aangaan om het te blijven doen voor een andere mama. Uit pure filantropie.’ Vrouwen zoals Nauwelaerts zijn sterk overtuigd van de voordelen van borstvoeding. ‘Veel van de mama’s uit ons netwerk zijn bezig met gezonde voeding. Ze eten biologisch, koemelkvrij en soms ook vegetarisch. En ze lezen ook veel over voeding en gezondheid. Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat kunstvoeding heel wat nadelen kan hebben. Niet alleen op gezondheidsvlak, ook ecologisch weegt het door: er is de verpakking, het transport, het afval. Maar wie borstvoeding geeft, krijgt bijvoorbeeld ook langer geen menstruatie. Zo spaar je weer uit op vervuilende maandverbanden en tampons.’ Al krijgt Nauwelaerts weleens de opmerking dat het toch een beetje vies is om melk van een andere vrouw aan je kind te geven. ‘Dat begrijp ik echt niet. De melk uit pakjes komt van koeien. Daarvan weet je toch ook niet hoe oud ze zijn en op welke boerderij ze leven? En dat vindt iedereen doodnormaal?’
Bodybuilders
Toch waarschuwt de FOD Volksgezondheid voor informele moedermelkdonaties (in tegenstelling tot de ‘formele’ moedermelkbanken in enkele grote ziekenhuizen, die vooral voor premature baby’s worden gebruikt) via sociale netwerken of rechtstreeks van moeder tot moeder. Zulke donaties houden risico’s in: de melk kan besmet zijn met medicatie, een bacterie of virus, of ze kan slecht bewaard zijn. ‘Sommige Facebookgroepen vind ik inderdaad niet zo betrouwbaar’, geeft Nauwelaerts toe. ‘Maar bij het Moedermelk Netwerk zijn de controles streng. Wie zich meldt als donor of ontvanger, moet lange formulieren invullen over gezondheid en leefgewoontes. Donoren moeten ook een bloedstaal laten afnemen en de resultaten daarvan worden gecontroleerd. Er zijn strikte normen over afkolven, bewaren en transporteren. En ook belangrijk: donormoeders mogen geen geld vragen voor hun melk. In de Verenigde Staten bestaat er een soort “zwarte markt” waar grof geld wordt betaald voor moedermelk, maar bij ons niet. Ik begrijp ook niet waarom je dat zou doen: er zijn genoeg manieren om gratis melk te krijgen.’
Enkele jaren geleden was er een hype onder (vooral Amerikaanse) bodybuilders en gezondheidsfreaks: ze beschouwden moedermelk als de nieuwste ‘superfood’ en betaalden er online grof geld voor. ‘Binnen ons netwerk gebeurt dat alvast niet’, benadrukt Nauwelaerts. ‘Af en toe krijgen we te maken met mensen die kicken op moedermelk, als een soort fetisj. Maar die halen we er meteen uit. Alleen voor zieke mensen wordt soms een uitzondering gemaakt. Patiënten met kanker of de ziekte van Crohn kunnen gebaat zijn bij moedermelk, omdat ze hun immuunsysteem versterkt. Als de donor akkoord gaat, zien wij daar geen graten in.’
DOOR STEFANIE VAN DEN BROECK, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
In de VS is er een zwarte markt voor moedermelk: voor bodybuilders, superfoodfreaks en fetisjisten.
