Een bevoorrechte waarnemer over de Taliban, over de ?commandanten? en over de illusies van vrede in Afghanistan.
Rahimullah Yusufzai, bureauchef in Peshawar van het dagblad The News, is een referentie in Pakistan als de journalist die met de minste toegeeflijkheid voor mode, invloeden of propaganda, de Afghaanse oorlog gevolgd heeft. En hij weet dat in Pakistan niet de regering, maar de militairen over die oorlog beslissen. ?De militairen hier hebben drie prioriteiten,? zegt hij, ?dat zijn Kasjmir, Afghanistan en de nucleaire bewapening. Daar zullen ze niet van afstappen, de regering kan daarover met de militairen onderhandelen als ze dat wenst, maar ze zal er niet het laatste woord over krijgen.?
Hij somt de redenen op waarom Afghanistan belangrijk is voor Pakistan. Als buurland ; om op de noordwestelijke grens goede relaties te hebben aangezien de noordoostelijke grens (met India) onveilig is ; omdat Pasjtoenen aan beide zijden van de grens leven, en als er ginder wat gebeurt, dat hier zal weerklinken ; omdat Pakistan vindt dat het sinds 1978 een hoop gedaan heeft voor Afghanistan, en daarvoor beloond zou willen worden ; vanwege de toegang tot Centraal-Azië, belangrijk voor de economie. En omdat Afghanistan, als Pakistan het verliest, in vijandelijke handen zou kunnen vallen : van India, Iran, Rusland…
De Taliban, zegt Yusufzai, komen inderdaad uit de madrasas, om de simpele reden dat dit de enige scholen waren waar ze gratis onderwijs konden krijgen. Die waren opgericht door mollahs, met subsidies van Zia ul-Haq. ?Maar als er een andere groep aangekomen was, eender welke, zelfs de communisten, dan zou het Afghaanse volk die met open armen ontvangen hebben, zo kwamen de moedjahedin hen de strot uit. Dus, toen de Taliban er aankwamen, waren die welkom. Nu misschien al wat minder. Ze zijn te strak. Ze komen uit alle partijen en lagen, en hebben heel verschillende graden van opleiding genoten. Maar ze hebben één chef. Alle Afghaanse partijen zijn zo, de communisten ook.?
?Als de Taliban heel het land zouden veroveren, zou dat daarom nog niet het einde van de oorlog betekenen. Er kan hier geen oplossing, geen vrede uit de oorlog voortkomen. Misschien wel een beetje vrede, voor een tijd, op sommige plaatsen. Ook voor de buurlanden is dat onduidelijk. Iran investeert nu zoveel in Afghanistan (in hulp aan Dostom en Massoed) dat je wel moet denken dat ?geen oplossing? daar interessanter geacht wordt. En als de Taliban de noordgrens zouden bereiken, zal dat veel kopzorgen met zich meebrengen in Moskou, Tasjkent, en wat nog.?
Wat de oorlog dan wèl kan stoppen ? Het misprijzen van Yusufzai voor de ?moedjahedin-commandanten? reikt zeer diep : ?Als de tv zwijgt over de gevechten, zullen die commandanten er misschien ook mee stoppen. Die horen zo graag over zichzelf praten. Zolang er gevochten wordt, komen ze op tv, worden ze uitgenodigd naar de VS en naar Europa, en krijgen ze wapens en tanks en geld om voort te doen, allemaal gratis en voor niks. Maar eens ze dat niet meer hebben, raken ze vergeten, hebben ze geen toekomst meer. Soldaten hebben ze genoeg, in Afghanistan is iedereen immers werkloos. Het enige wat ze daar nog kunnen, is vechten. Terwijl de leiding voor andere belangen werkt.?
