The one that fits your succes, the HRD Diamond certificate. Aldus een van de vele reclameslogans van de HRD voor zijn certificaat. ‘Het meest misleidende document in de hele diamantwereld’, vindt Eddy Elzas. Elzas vecht het gebruik ervan al twintig jaar aan.
De eerste certificaten doken op in de beginjaren zeventig, in de vorm van het Amerikaanse diamond graduation report, toen pensioenfondsen diamanten begonnen aan te kopen als een belegging. Tot de oliecrisis had diamant een bestendige waarde. Nadien zou de prijs van de dollar zakken, de prijs van geslepen diamant ging toen met gelijke tred omhoog. Ook omdat de kwaliteit ervan ‘gegarandeerd’ werd door een certificaat.
Diamant werd een investeringsinstrument. Sommige diamantairs grepen de gelegenheid aan om bij minder gereputeerde privélabs die certificaten te verkrijgen die ze zelf hadden gevraagd. Inmiddels kochten particulieren, ook bij ons, met vertrouwen diamanten tegen steeds hogere woekerprijzen. De waarde ervan werd nauwelijks gecontroleerd. De diamanten werden immers verzegeld door de HRD bij de toekenning van het certificaat.
Toen in april 1980 de prijzen in elkaar stortten, begon Elzas zijn kruistocht tegen het certificaat. ‘Het certificaat van de HRD garandeert niets’, beweert hij. In kleine letters vermeldt het dat verschillende onderzoeken op verschillende tijdstippen kunnen leiden tot een ander resultaat. De particulier heeft daarbij geen enkel verhaal en kan behoorlijk in de maling genomen worden. ‘Zelf kocht ik bijna een diamant die verzegeld was als een natuurlijk gekleurde diamant. In werkelijkheid was hij bestraald. In plaats van een miljoen dollar was hij er geen 25.000 waard. Nochtans had de HRD zich niet vergist. Die heeft trouwens het recht zijn mening te veranderen. Zo staat het in kleine letters op het certificaat, dat alleen de materie certifieert en niet de kwaliteit.’
Elzas kreeg weinig gehoor. Tot in 1985 het wereldcongres voor de diamant in Singapore de aanbeveling gaf het begrip certificaat niet meer te gebruiken. ‘Certificaat’ moest voortaan vervangen worden door diamond grading report, de term die ook het Gemmological Institute of America hanteert. ‘Het enige laboratorium dat dit pertinent niet doet, is dat van de HRD’, betreurt Elzas. ‘De toenmalige voorzitter van de HRD, die ook voorzitter was van de diamantbeurs en zijn leven financieel te danken heeft aan het slijpen van diamanten die hij aan de man brengt met een certificaat van de HRD, wilde de term blijven behouden. Dat is het grote euvel van de HRD. Hij wordt geleid door betrokkenen uit de sector zelf.’
Het HRD-certificaat wordt ook vandaag nog volop gepromoot. De machine draait op volle toeren. ‘Op zich heeft Antwerpen een degelijk laboratorium, dat zelfs uitgebreid zou kunnen worden. Als de term certificaat wordt aangepast en de naam Antwerpen wordt toegevoegd, zouden we zelfs kunnen groeien. Maar we hebben onze economie niet mee. Welke Amerikaan zal zijn steen naar Antwerpen sturen, in ruil voor een waardepapiertje van de HRD?’
