Ziedaar paars-groen in actie.

Het loskoppelen van religie en staat wint nog aan symbolisch belang omdat het hier de monarchie betreft. Zij geeft al enkele decennia blijk van een rechts-katholieke gezindte, wat leidde tot tal van kleine en grotere politieke problemen, gaande van de Koningskwestie, via de moord op Patrice Lumumba, de steun aan de Chileense dictator Pinochet, het abortusincident, de Rwanda-affaires, de demarches rond de Generale Bank, het klooster van Opgrimbie of Sabena, tot eventueel de rel rond Gerard Reve. Het schaadde telkens de neutraliteit die de koninklijke institutie eigen moet zijn.

Officiële redenaars spreken in de aanhef van hun speech de geachte aanwezigen met hun titels aan, in volgorde van notabiliteit. En zo dienden ze op Koningsdag, na de Koninklijke Hoogheden, al meteen de kardinaal en de apostolische nuntius te vermelden. Want die staan nog altijd helemaal vooraan in het officiële protocol. De deklerikalisering van officieel België is nog maar halfweg.

Een nieuwe uitdaging voor paars-groen.

Met de monarchie idem. Al broeit geen republikeins oproer in het land, toch groeit _ alvast in politiek Vlaanderen _ een consensus om de laatste schimmigheden uit de grondwet weg te werken en de koninklijke functie tot het strikt protocollaire terug te brengen. De Lumumbacommissie droeg daar een extra argument voor aan door daags na Koningsdag in haar conclusies te wijzen op het buitengrondwettelijke gedrag van koning Boudewijn in de moordzaak.

Maar zo hadden de eminente sprekers op Koningsdag, de voorzitters van Kamer en Senaat en de eerste minister, het niet begrepen. Voor Herman De Croo, Armand De Decker en Guy Verhofstadt, drie liberalen, is België met de constitutionele monarchie zoals ze is zelfs met de beste der mogelijke constructies gezegend. Zelfs for the sake of argument overwegen ze niet eens de republikeinse hypothese.

Nu valt enige schroom bij hooggeplaatsten als voornoemde liberalen op Koningsdag nog te begrijpen. Maar haast alle Franstalige politici willen al evenmin horen van een wijziging van de koninklijke functie. Niet om principieel-politieke redenen, maar uit angst. Verlatingsangst. Het initiatief komt uit Vlaamse hoek, dus vrezen zij een verborgen agenda. Het knauwen aan dit symbool van ’s lands eenheid zou slechts het begin inluiden van een Vlaams separatistisch offensief, met het opblazen van het Belgische staatsverband als einddoel. Quod non, maar weten die Franstaligen veel.

Angst is een slechte raadgever, maar dat is hier niet eens het probleem. Wel dat het Franstalige perspectief gedetermineerd blijft door een communautaire tunnelvisie, die alleen leidt tot conservatisme. Waar het dan om gaat, is machtsbehoud. En dat is een enge invulling van wat de eminente liberalen van Koningsdag als ’s konings nut omschreven, het symboliseren van eendracht en harmonie onder alle Belgen.

Het is zoals altijd met paars-groen: als de macht in het geding is, maakt de opendebatcultuur geen enkele kans meer.

Marc Reynebeau

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content