Als je wint, heb je vrienden, wisten Herman Brood en Henny Vrienten al in 1984. Tenzij uw jeugdjaren definitief verleden tijd zijn, want vanaf uw dertigste gaat uw vriendenkring er onherroepelijk op achteruit. Hoe komt het toch dat volwassenen zo moeilijk vrienden maken?
Het zou een raadsel uit de Griekse mythologie kunnen zijn. Wat is ’s morgens bijna onbestaande, groeit tot de vroege namiddag gestaag aan, en kalft nadien weer af? Antwoord: uw vriendenkring. Want vrienden maken doen we vooral in onze jonge jaren en hoe ouder we worden, hoe meer we er verliezen. ‘Vanaf je dertigste loopt het aantal vrienden terug’, beaamt Beate Volker, die als professor sociologie aan de Universiteit van Amsterdam gespecialiseerd is in vriendschappen. ‘Het is het moment waarop mensen de aandacht verschuiven naar het familiale: ze trouwen, stichten een gezin en richten zich op hun carrière. Daar schiet het sociale netwerk bij in.’ Deze ‘ontvriendingsmomenten’ situeren zich doorgaans rond de grote gebeurtenissen in een mensenleven. Zo bleek vorig jaar uit een studie van het Amerikaanse vakblad Evolutionary Behavioral Sciences dat we per nieuwe liefdespartner gemiddeld twee vrienden verliezen.
Sociaal psycholoog Frank Van Overwalle (Vrije Universiteit Brussel) onderstreept vooral het belang van overeenkomsten bij het sluiten van vriendschap. ‘We gaan op zoek naar gelijkenissen. Het is gemakkelijker om vriendschap te sluiten met iemand met wie je veel gemeen hebt. De meerderheid van je vriendenkring heeft doorgaans een vergelijkbaar opleidingsniveau en socio-economische achtergrond. Ook het delen van hobby’s is een belangrijke factor die het contact vergemakkelijkt.’
Daarom maken jongeren gemakkelijker vrienden, meent Van Overwalle. ‘Bij jongeren liggen de interesses dichter bij elkaar. Elke twaalfjarige is bij wijze van spreken fan van K3. Bij volwassenen zijn de smaken diverser. Dat maakt het moeilijker om gemeenschappelijke interesses te vinden.’ Dat mensen vooral tijdens hun schoolperiode en studententijd vriendschappen voor het leven sluiten, hoeft niet te verbazen. ‘Er is geen enkele periode in je leven waarin het zo gemakkelijk gaat om vrienden te maken’, beaamt Volker. ‘Je bent omringd door mensen van dezelfde leeftijd die vaak dezelfde interesses hebben. Vrienden zijn bijna een nevenproduct van het naar school gaan.’
Vooral mannen krijgen het naarmate hun leven vordert moeilijk om vriendschappen te onderhouden. ‘We zien dat vrouwen er vaak wel in slagen de draad terug op te pikken wanneer de kinderen het huis uit zijn. Dat komt omdat vrouwen doorgaans het sociale leven van het gezin regelen. Bij mannen ligt dat moeilijker. Wanneer ze stoppen met werken, vallen de collega’s weg, en daarmee een goed deel van de sociale contacten.’ Bovendien wordt het maken van vrienden er niet eenvoudiger op. ‘Bejaarden zijn vaak kieskeuriger om vriendschappen te sluiten’, zegt Van Overwalle. ‘Ze vinden het moeilijker om iemand te vinden die ze vertrouwen.’
Toch is het zeker niet onmogelijk om op hogere leeftijd vrienden te maken, verzekert Volker. ‘De beste strategie is om op zoek te gaan naar plekken waar je mensen met gelijkaardige interesses vindt. Ga bij een sportvereniging of een boekenclub. Dan heb je minstens een gedeelde interesse die als aanknopingspunt kan dienen. Vaak is dat genoeg om een gesprek te beginnen, waaruit meer kan ontstaan.’ Vriendschappen hoeven overigens geen decennia mee te gaan om positieve effecten te hebben’, zegt Volker. ‘Je familie ken je ook je hele leven, en dat is geen garantie voor een sterke band. Relatieduur wordt vaak overschat.’
De heilzame effecten van vriendschappen zijn genoegzaam bekend. Zowat elk onderzoek concludeert dat een goed onderhouden vriendenkring het leven verlengt. Mensen die kunnen buigen op een uitgebreid netwerk herstellen sneller van ziektes en hebben doorgaans meer energie. ‘Daarvoor heb je geeneens honderden vrienden nodig’, verzekert Volker. ‘Met twee à drie hechte vrienden en een tiental lossere kameraden kom je al een heel eind.’
DOOR JEROEN ZUALLAERT, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
Mannen kunnen moeilijker vriendschappen onderhouden, zeker wanneer ze stoppen met werken.
