In Nederland dreigt een personeelstekort in het leger. De oplossing? Werf vreemdelingen aan. Dat stelt Alfred van Staden voor, directeur van het Nederlandse instituut Clingendael, een denktank die onder andere militaire vraagstukken bestudeert.

ja

Alfred van Staden

“Het aantal ingevulde banen in heel de Nederlandse krijgsmacht bedraagt 87 procent. Bij de gevechtseenheden ligt dat percentage nog lager. Bovendien moeten er – als de Nederlandse regering haar zin krijgt – binnenkort 2000 parate mensen bij komen. Daar komen dus gegarandeerd problemen van.

Verbeter daarom eerst de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden voor banen in de krijgsmacht. Maak die jobs dus aantrekkelijker. Maak vervolgens beter gebruik van de reservisten. Maar zelfs al zet je die twee stappen, dan nog moeten wij ernstig rekening houden met tekorten in de toekomst. Wij vragen dus dat de optie om vreemdelingen in te schakelen, op korte termijn bestudeerd zou worden.

De grote meerderheid van onze kamerleden en defensiedeskundigen ziet geen heil in die oplossing. De leiding van Defensie heeft sterke twijfels over de praktische haalbaarheid. Maar omdat wij voor een bijna onoplosbaar probleem staan, willen wij dit thema tenminste bespreekbaar maken.

Nu verbazen de negatieve reacties mij niet echt. Vreemdelingen in het leger, dat wordt spijtig genoeg meteen geassocieerd met de aanwezigheid van vreemdelingen en asielzoekers in Nederland. En als wij naar concrete voorbeelden zoeken in het buitenland, belanden wij altijd bij het vreemdelingenlegioen met al zijn negatieve – koloniale – connotaties. Dan hoor je iedereen denken: Vreemdelingen aanwerven, dat is gespuis aantrekken. Terwijl het legioen toch een zeer positieve rol speelde in de Golfoorlog of in ex-Joegoslavië. Maar er bestaat een ander voorbeeld van hoe je niet-landgenoten in een organieke eenheid kan samenbrengen: de Ghurka’s in het Britse leger.

Aan welke vreemdelingen wij denken? Ik heb geen lijstje met landen gemaakt. Je zou in eerste instantie kunnen kijken binnen de NAVO. Dan ben je snel rond: Turkije en Polen. Misschien moet je dit uitbreiden naar landen die belangstelling tonen voor het lidmaatschap van de organisatie en in derde instantie naar staten die inzake politieke en militaire oriëntaties nauw aansluiten bij het Westen. Marokko is bijvoorbeeld zo’n land.”

nee

Pieter De Crem

Belgi? heeft tegelijk te veel en te weinig militairen. Tegen het inschakelen van niet-landgenoten heeft Pieter De Crem praktische en principi?le bezwaren. De Crem is CVP-kamerlid en ondervoorzitter van de commissie Landsverdediging van die vergadering.

ÜHet leger moet personeel laten afvloeien. Dat is geen besparen om te besparen, maar wel om de beschikbare middelen beter te gebruiken. Vergeet ook niet dat sinds de legerhervorming en het afschaffen van de dienstplicht, heel wat legertaken zijn verdwenen.

Tegelijkertijd _ dit staat niet haaks op het voorgaande _ moet het leger nieuwe mensen aantrekken. Met name goed opgeleide en inzetbare krachten. Totnogtoe ontbrak het de Belgische regering aan politieke moed om dat tweesporenbeleid dat teruggaat op het plan van Leo Delcroix, uit te voeren.

Moet je nu vreemdelingen inschakelen? Een van de belangrijkste taken van een leger bestaat in de territoriale verdediging. De laatste keer dat die fysiek bedreigd leek, was in 1989 toen een Russische MiG tot in het Duitse luchtruim doordrong en finaal in de buurt van Kortrijk crashte. Nu zijn de bedreigingen van aard veranderd; wij hebben het terrorisme, de hightechcriminaliteit, de proliferatie van wapens… Voor mij is het nogal wiedes dat de verdediging daartegen door landgenoten moet gebeuren.

Veronderstel even dat wij daarvoor Duitsers inschakelen. Kijk eens naar de aanwezigheid van Amerikaanse militairen bij ons: veel mensen hebben daar al problemen mee. Ik denk dat _ om het zo uit te drukken _ het maatschappelijk draagvlak voor een Duitse aanwezigheid bij ons nihil is. Dan zwijgen we liefst over niet-landgenoten die van nog verder komen.

Wij moeten daarom het bestaande plan uitvoeren: verder afslanken en tegelijk aanwerven. Het leger dient zich aan te passen aan de arbeidsmarkt en te ageren als elk ander bedrijf dat rekruteert. Wij moeten ook eens uitmaken welk leger met welke middelen wij willen. Je trekt alleen performante mensen aan als je hen een heel duidelijk beeld kunt geven.

Als er in de verre toekomst een tekort aan vrijwilligers zou opduiken, is er nog altijd de snel-Belg-wet. Die vult dat tekort in geen tijd op.ß

Opgetekend door Jos Grobben