Eén gedicht in Jozef Deleus Groot verzenboek, twee gedichten in de dikke Komrij en vier in Hotel New Flandres. Dat was tot voor kort het literaire nachleben van de dichter Ben Cami (1920-2004). Recent verscheen voor het eerst een editie van zijn volledige dichtwerk, dat bestaat uit acht bundels, gepubliceerd tussen 1950 en 1998, en verspreide gedichten.
Cami debuteerde in de jaren 50 in het tijdschrift Tijd en Mens, waarvan onder meer Louis Paul Boon, Hugo Claus en Jan Walravens redacteur zijn geweest. Het begin van een nieuwe generatie in een wereld die nog nasmeulde van een verwoestende oorlog: dat was wat de Tijd en Mens‘ers bezighield. Onder meer ideeën uit het Franse existentialisme kwamen via het blad de Nederlandse literatuur binnen.
De eerste bundels van Cami baden helemaal in deze existentialistische sfeer, met titels als Verloren in de tijd, Het land nod en Roos uit modder. Eenzaamheid en zinloosheid zijn de grote thema’s. De centrale vraag luidt: wat is de plaats van de mens in dit betekenisloze universum? In episch aandoende verzen grijpt Cami geregeld terug naar het boek Genesis, waarin het Eerste Begin beschreven staat. Maar ook de maatschappelijke realiteit komt in zijn verzen aan bod, zoals de oorlog in Vietnam. In zijn latere werk duiken persoonlijkere en meer algemeen-menselijke thema’s op, zoals het landschap, de vergankelijkheid, de moeder en de vader. Net daarom is het jammer dat het nawoord bij deze uitgave vooral scherpstelt op de vroegste en al bekendste periode van Cami’s oeuvre. Het onlangs ter ziele gegane tijdschrift Revolver bracht in 2008 een Caminummer dat een stuk informatiever was.
Is deze uitgave dan een maat voor niets? In geen geval. Cami hoort niet bij onze grootste dichters, maar schreef wel aangrijpende verzen die de tand des tijds zonder enige moeite doorstaan , zoals het titelloze gedicht dat u op Knack Boekenburen online kunt lezen. Zeven gedichten in drie bloemlezingen? Het is een billijk oordeel, bewijst deze nieuwe editie.
KNACK.BE/BOEKENBURENBen Cami, Gedichten, Lannoo, Tielt / Atlas, Amsterdam, 2009, 460 blz., 29,95 euro, geËditeerd door Yves T’Sjoen en Els van Damme, met een nawoord van Jos Joosten. ISBN 9789020980899.
Bart Van der Straeten
