Paars-groen heeft op Vlaams niveau een hele reeks initiatieven genomen die de noemer ‘gratis’ kregen. Alleen is het saldo niet altijd positief. De belangrijkste maatregelen op een rij.

Ann Peuteman

Bus en tram

Wat? Ontzettend veel: 65-plussers en kinderen tot 6 jaar rijden gratis met bus of tram. Kinderen van 6 tot 12 jaar mogen gratis mee met een abonnee. Daarnaast zijn er nog verschillende doelgroepen, van Vlaamse ambtenaren tot gehandicapten, die niet hoeven te betalen. De Lijn biedt ook allerlei reisformules aan die een of andere vorm van ‘gratis reizen’ inhouden. Zoals het Buzzy Pazz-abonnement voor jongeren tot 25 jaar, die vanaf het derde gezinslid gratis is.

– In Hasselt en Hoeilaart hoeft niemand te betalen. Verschillende gemeenten nemen een deel van het ticket voor hun rekening of hebben het openbaar vervoer voor bepaalde leeftijdsgroepen gratis gemaakt.

– Wie de nummerplaat van zijn auto inlevert, krijgt drie jaar lang een gratis abonnement van de Lijn.

Voordeel: Hangt ervan af hoe vaak iemand van het openbaar vervoer gebruik maakt.

Addertjes: Uitgaand van de vervoersopbrengsten haalt De Lijn een kostendekkingsgraad van nog geen 26 procent en de overheidssubsidies blijven stijgen. Bovendien zitten bussen en trams vooral op spitsuren overvol en worden veel wijken amper door De Lijn bediend.

Elektriciteit

Wat? Sinds 1 januari 2002 krijgt elk Vlaams gezin 100 kWh elektriciteit gratis, per gezinslid komt daar nog 100 kWh bovenop.

Voordeel: 74,37 euro voor een gemiddeld Vlaams gezin met twee kinderen.

Addertjes: De elektriciteitsproducenten draaien voor de kosten op. Bovendien geldt het voordeel maar zolang de elektriciteitsmarkt niet is geliberaliseerd. Met andere woorden: tot juli volgend jaar.

Televisie en radio

Wat? Sinds 1 januari 2002 hoeven inwoners van het Vlaamse Gewest geen kijk- en luistergeld meer te betalen.

Voordeel: Gemiddeld 220 euro per gezin.

Addertjes: Daardoor is de index van de consumptieprijzen gedaald. Bovendien wordt het initiatief gedeeltelijk gecompenseerd door de afschaffing van de forfaitaire korting van 62 euro per belastingbetaler (die in 2001 werd ingevoerd).

Registratierechten

Wat? Sinds 1 januari zijn de registratierechten bij de aankoop van onroerende goederen niet alleen gedaald, op de eerste schijf van 12.500 euro moeten die zelfs helemaal niet meer worden betaald. Tot 12.500 zijn ze ook ‘meeneembaar’: wie zijn huis verkoopt en een andere woning koopt, hoeft die rechten niet meer opnieuw te betalen.

Voordeel: Hangt af van de prijs van de woning.

Addertje: Volgens de Vlaamse regering zouden de inkomsten uit registratierechten door de tariefverlaging maar met 64,45 miljoen euro dalen. Het Rekenhof raamde dat verlies echter op 200 miljoen euro.