Duizenden landgenoten zitten vast in een toxische relatie waaruit vrijwel niet te ontsnappen valt. Vaak met fysiek geweld, maar ook psychologische mishandeling kan een mens slopen. Knack sprak met drie slachtoffers.
Ruim 50.000 mensen deden vorig jaar in België aangifte van intrafamiliaal geweld. Voor velen van hen eindigde het psychische en fysieke lijden niet met het stopzetten van de toxische relatie waarin ze zaten. ‘Het komt eropaan boven het taboe uit te stijgen en snel hulp te zoeken’, zegt Guy Van Der Vurst, teambegeleider partnergeweld bij het CAW Oost-Vlaanderen. ‘Zo kunnen de meeste drama’s worden voorkomen. Doorgaans zijn er geen eenduidige daders en slachtoffers.’
Maar betaalbare hulp vinden valt niet mee. ‘Of het is duur, of de wachtlijst is gigantisch lang’, zegt Pascale Franck, coördinator van het Family Justice Center in Antwerpen. ‘Het blijft me verbazen dat we gratis kinesitherapie aanbieden als iemand op skireis zijn kniebanden scheurt, maar dat een verwoest leven geen kosteloze psychologische hulp verdient. Bovendien moet de geboden bijstand verder gaan dan de crisissituatie. Zeker als er kinderen in het spel zijn, is trajectbegeleiding aangewezen. Er moet ook een veel uitgebreidere opleiding voor alle politiemensen komen. Veel van hen doen heel goed werk en verdienen alle lof. Maar een mishandelde vrouw die van de agent te horen krijgt dat “hij wel zal afkoelen” of dat zij “waarschijnlijk ook geprovoceerd heeft”, verliest haar vertrouwen in de medemens.’
Knack sprak met drie vrouwen die jarenlang leefden met huiselijk geweld.
‘Na twee jaar van geweld zette hij ons op straat’ – Corina (45)
Bachelor handelswetenschappen, moeder van een zoon, zat twee jaar in een gewelddadige relatie
‘Ik probeer uit een diep dal te klimmen, maar eenvoudig is het niet. Ik leef met chronische pijn, insomnia en cvs. Als ik op de voorbije tien jaar terugkijk, zie ik vooral onrecht en opgestoken middenvingers. Die van de aan games verslaafde, gewelddadige vader van mijn zoontje, die nog geen dag achter de tralies heeft gezeten voor alle gruwel die hij me heeft aangedaan. Van de politie ook, die niet genoeg optreedt. En van de psycholoog, die wel de verhalen over mijn mentale en financiële problemen hoort maar me aanraadt elders hulp te zoeken, want bij haar kost het 55 euro per sessie.
‘Iedereen verdient een tweede kans, het is uiteindelijk de vader van je kind’, zei mijn familie nadat hij me de eerste keer bont en blauw had geslagen. Ik had niet moeten luisteren. Twee jaren van geweld, vernedering en verkrachting eindigden voor mijn zoontje en mij in 2009 op straat. Hij zette ons uit het huis dat we samen hadden gehuurd. We kwamen in de noodopvang terecht, in een oud klooster vol vlooien. En in de sociale woning die we daarna kregen, brak hij verschillende keren in. Mijn autobanden werden lek gestoken. “Ach, zijn schuld kunt u niet bewijzen, er hangen geen camera’s”, zei de politie. Tot 2016 zou ik nog geregeld door hem worden geslagen.
‘Ik wens dat die geweldenaar definitief uit ons leven zou verdwijnen. Maar hij heeft bezoekrecht, tot mijn zoontje daar volgend jaar op zijn twaalfde zelf over kan beslissen.’
‘Ik begon mijn nekbrace uit voorzorg te dragen’ – Nathalie (39)
‘Een decennium lang was ik getrouwd met een West-Afrikaanse man, die fulltime werkte en elk weekend bijkluste om projecten in zijn geboorteland te betalen. Het eerste jaar ging goed, maar niet lang na de geboorte van ons eerste kind begonnen de moeilijkheden. Er mocht nog nauwelijks worden gelachen, vriendinnen waren niet meer welkom. Hij isoleerde en ondermijnde me. Ik schreef het toe aan stress en dacht dat het straks in ons nieuwe huis beter zou gaan. Het tegendeel was waar. Altijd weer kreeg ik klappen, tegen mijn slaap. Tot de whiplash erop volgde. Ik betrapte me erop dat ik mijn nekbrace al uit voorzorg begon te dragen.
‘Ook financieel was het een ramp. Hij liet mij alles betalen, zelfs de afspraken over de lening kwam hij niet na. Uiteindelijk probeerde hij me zelfs in een slecht daglicht te stellen bij mijn collega’s. Zo beschamend. Ik was bang dat ik mijn job kwijt zou raken, en ging na wat een scheiding zou kosten. Veel te veel, zo bleek. Weet u wie voor mij van het grootste belang is geweest? De pro-Deoadvocaat. Die maakte een nieuw leven mogelijk.
‘Die afschuwelijke jaren hebben me veranderd. Ga ik ooit nog mijn oude, goedlachse en zelfverzekerde ik terugvinden? Kom ik ooit af van die angststoornissen, van de nekbeschadiging? Ach, we zijn op de goede weg, de kinderen zijn veel gelukkiger, ons huis staat open voor hun vrienden en ik bouw sociale contacten uit. De rest zien we wel.’
‘Hij hoefde geen vinger naar me uit te steken om me te slopen’ – Sigourney (57)*
‘Een man die de waarheid in pacht had, die elk idee afbrak dat niet van hem kwam. Die altijd alles controleerde en overal kritiek op had. Zo’n man had ik, en als hij dronk was alles erger. Hij bepaalde wanneer het vlees in de pan moest worden omgedraaid, zocht ruzie omdat het strijken voor te veel damp zorgde. Dertig jaar van psychologische terreur – hij hoefde geen vinger naar me uit te steken om me te slopen. Dat ging vanzelf, dag na dag. Ik kreeg een resem fysieke klachten, die almaar aanzwol.
‘Alleen bij mijn vader kon ik op verhaal komen, een keer ging ik er zelfs vijf dagen lang naartoe. De vraag was: zou ik de opleiding van mijn dochter kunnen bekostigen als ik vertrok? Nee. Dus ik nam mijn verantwoordelijkheid als moeder op en bleef, wat haar in staat stelde om haar studie af te maken. Ze is 23 nu. Een geweldige jonge vrouw met een fijne job.
‘Het einde kwam toen ik geen lucht meer had, letterlijk geen zin meer kon afmaken, met ernstige hartkloppingen in het ziekenhuis belandde. Ik ben de dokter daar eeuwig dankbaar. Wat niet zichtbaar is, bestaat zogezegd niet, maar zij snapte het toch. Ze regelde een vluchthuis, een uitweg.
‘Voor het eerst in een eeuwigheid ben ik vrij, licht, meester van mijn bestaan. Oud worden lukt wellicht niet, maar gelukkig zijn wel.’
* een fictieve naam op verzoek van de betrokkene.
