Het vluchtelingendrama bezorgt Kabila een slechte pr. Daar zijn redenen voor.
Wanneer opstandelingenleider Laurent-Désiré Kabila stelt dat het drama van de Rwandese vluchtelingen slechts een detail is, meent hij dat ook. Niet uit louter onmenselijkheid, maar omdat hij nu eenmaal andere dingen aan het hoofd heeft. Zijn oorlog tegen president Mobutu Sese Seko namelijk. De vluchtelingen vormen voor hem een objectieve hinder bij zijn militaire operaties : hij heeft de zo al belabberde infrastructuur van wegen en luchthavens nodig voor de oorlog, de schaarse brandstof reserveert hij liever voor zijn leger, de niet zo uitgebreide voedselvoorraden voor de plaatselijke bevolking en voor zijn soldaten. En bovendien trekken de vluchtelingen pottenkijkers aan, de betweterige humanitaire organisaties die zijn prioriteiten helemaal door elkaar halen.
Bovendien zijn de Rwandese vluchtelingen weinig geliefd. Niet alleen zijn ze een last voor de toch al niet royaal levende bevolking, in hun midden houden zich ook nog altijd de ergste massamoordenaars van de Rwandese genocide van 1994 op, de racistische extremisten van de Interahamwe-milities en de resten van het verslagen Rwandese Hutuleger. De Tutsifractie binnen Kabila’s Alliantie heeft met deze lui nog een eitje te pellen, maar zij niet alleen. In oostelijk Zaïre dwalen gewapende Hutumilities rond, waar ze, soms samen met ongecontroleerde resten van Mobutus verslagen leger, een bron van terreur in Kabila’s hinterland vormen en constant de niet zo stevige machtsgreep van de Alliantie bedreigen.
Het deerniswekkende lot van de Rwandese vluchtelingen laat de nieuwe machthebbers in Kabilaland dan ook redelijk koud. Wat Kabila moeilijker kan inschatten, is het effect daarvan op zijn public relations in het Westen, dat de gruwel elke dag op televisie ziet. Tot nu toe straalden zijn militaire successen tegen de algeheel misprezen Mobutudictatuur gunstig af op Kabila, die bovendien een vlot communicator bleek te zijn. Het vluchtelingendrama is voor hem daarentegen pr-gewijs een ramp : het wordt steeds moeilijker om hem het voordeel van de twijfel te blijven gunnen.
En dat dringt moeilijk tot Kabila en de zijnen door. Het lijkt wel een kwestie van eenvoudige logica. Ze hebben het moeilijk om te begrijpen dat het wereldgeweten alleen in beweging komt wanneer er televisiecamera’s stervende kindjes komen registreren. En dat terwijl datzelfde wereldgeweten ruim dertig jaar, zonder een krimp te geven, heeft gedoogd hoe de Mobutudictatuur zo goed als de hele Zaïrese bevolking in de miserie heeft gestort. Mobutu is zelfs de creatie van de leiders van dat geweten geweest. Hij mocht zijn leger in de vroege jaren zestig massale maar goed verzwegen slachtingen onder de Zaïrese burgerbevolking laten aanrichten. Kabila herinnert zich dat zeer goed, want ook zijn volgelingen zijn daar het slachtoffer van geworden. Dus acht hij de wereldopinie iets te selectief om ze echt serieus te kunnen nemen. Van dat verschil in perceptie zijn de Rwandese vluchtelingen het weerloze slachtoffer zoals dat met weerlozen altijd is gegaan.
