Vlaming ontbijt steeds vaker buitenshuis

© gettyimages

Buitenshuis ontbijten is de sterkst groeiende deelsector van de Vlaamse horeca. Twaalf procent van alles wat de Belg buitenshuis aan eten besteedt, gaat naar het ontbijt. Die groei zit vooral in koffiebars. De traditionele broodjeszaken doen het minder goed.

Uit cijfers van het onderzoeksbureau Foodservice Alliance blijkt dat de Belg vorig jaar 15 miljard euro uitgaf aan eten en drinken buitenshuis. 12 miljard euro daarvan ging naar de traditionele horeca. De overige 3 miljard wordt besteed in restaurants op het werk of in tank- en treinstations en dergelijke.

Wat de traditionele horeca betreft, geeft de Belg per jaar 5,5 miljard euro uit op restaurant en in brasserieën, 3,2 miljard euro in frituren, fastfood- en broodjeszaken, 1,8 miljard in pretparken, bioscopen en speeltuinen, 1,2 miljard op café en 0,7 miljard euro in hotels.

Op basis van het aantal kastickets gaat het meeste geld naar de lunch (33 %) en het diner (41 %). Twee sterke stijgers zijn de tussendoortjes (14 %) en vooral de ontbijten (12 %). Volgens Gerrit Budts van Horeca Vlaanderen gaat de Vlaming ’s morgens vaker onderweg naar het werk ontbijten. ‘Niet in de klassieke broodjeszaken, maar eerder in koffiebars en restaurants die hun service de voorbije jaren uitbreidden van diner en lunch tot ontbijt. De gezondheidshype speelt hierin een belangrijke rol en volgens alle onderzoeken zal die tendens de komende jaren nog sterk groeien.’

Ook de tussendoortjes winnen aan belang. ‘De consument wil zelf bepalen wat en wanneer hij eet’, zegt Budts. ‘Het gaat niet enkel om snoepgoed en chocolade, maar ook om salades, groenten, fruit, muesli.’ Vooral bij jongeren is dit populair. ‘Een op de drie maaltijden wordt bij hen vervangen door een snack.’

Volledige bediening

De voorbije jaren kwam de horeca vaak negatief in het nieuws. Door zwartwerk, faillissementen en de (uitgestelde) komst van de elektronische kassa. Uit cijfers van de Federale Overheidsdienst Economie blijkt dat het bij de restaurants nog redelijk meevalt. Het aangekondigde bloedbad is uitgebleven, maar echt opbeurend is de toestand evenmin.

Ons land telde in 2008 15.387 restaurants met een zogenaamd volledige bediening, zoals dat in het vakjargon heet. Dus met voldoende personeel. Vorig jaar steeg dat aantal licht met enkele honderden nieuwe zaken. ‘We stellen vast dat steeds meer cafés, onder meer als gevolg van het rookverbod, overschakelen naar restaurants’, legt Gerrit Budts uit. Opvallend is de grote stijging van het aantal zaken met beperkte bediening, zoals afhaalzaken en fastfood. Daar kwamen de voorbije jaren meer dan 2000 zaken bij.

Toch blijven de faillissementscijfers hoog: 957 in 2008 en 1244 vorig jaar. Met andere woorden: er verdwijnen veel restaurants, maar er komen er ook veel bij.

Veel treuriger is de toestand in de cafés. De tijd dat elk dorp in Vlaanderen er minstens twee had, zal niet meer terugkomen. Ook bekende zaken met veel klandizie, zoals het legendarische café De Muze in Antwerpen, leggen de boeken neer. Vlaanderen telde in 2008 nog meer dan 11.000 cafés of drinkgelegenheden. Vorig jaar daalde dat voor het eerst flink onder de 10.000. Het aantal failliete cafés steeg van 314 in 2008 tot 452 vorig jaar. Dat betekent dat elke dag minstens één café de deuren moet sluiten.

De reden? Volgens Gerrit Budts komt het door verschillende factoren. ‘De personeelskosten zijn erg hoog en veel cafés kreunen onder de wurgcontracten van hun brouwerij.’ Cafés zijn vaak het eigendom van een brouwerij die hoge huurkosten aanrekent en de exploitant verplicht om alleen met de producten van de eigen brouwerij te werken.

De oplossing? ‘Met de komst van de elektronische kassa zal er een ander horecalandschap komen. De exploitant moet professioneler leren werken omdat zwartwerk niet langer kan. Hij moet beter op de kosten en de unieke beleving van zijn zaak letten.’ Maar volgens Gerrit Budts zal het ook niet kunnen zonder hulp van de overheid. ‘We hopen op lastenverlagende maatregelen, misschien ook op een lagere btw voor de horeca, en het zou beter zijn indien de horecawerkers langer en flexibeler mogen werken.’

DOOR MICHEL VANDERSMISSEN

Elke dag moet minstens één café de deuren sluiten in Vlaanderen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content