De kaping van de tanker Sirius Star door Somalische piraten is even spectaculair als desastreus. Verzekeraars dreigen het kind van de rekening te worden.

Somalische piraten kaapten de supertanker Sirius Star op 15 november voor de kust van Kenia. Van de Saudische reders eisten ze 25 miljoen dollar losgeld. Dat betekent 10 procent van de waarde van schip en lading – twee miljoen vaten ruwe olie – die samen circa 260 miljoen dollar waard zijn. In zo’n geval liggen verzekeringsmaatschappijen onder vuur om het losgeld te betalen.

De toenemende piraterij in de regio jaagt de verzekeringspremies trouwens de hoogte in. ‘De totale impact van de stijgende zeepiraterij op de verzekeringskosten voor de reders wordt wereldwijd al op 400 miljoen dollar geschat’, zegt directeur Marc Nuytemans van de Belgische Redersvereniging.

Steeds meer reders beslissen dan ook om de Golf van Aden te vermijden en gewoon om Afrika heen te varen, een route die tot vijftien dagen langer kan duren en waarvan ze de meerkosten niet zomaar aan hun klanten kunnen doorrekenen. Tenzij natuurlijk álle reders zouden beslissen om om te varen. Een denkspoor dat momenteel ernstig wordt overwogen, tot grote schrik van de Egyptische overheid, die het verkeer door het Suezkanaal ziet afnemen.

De vraag is natuurlijk of omvaren een oplossing is. Nuytemans: ‘De kapers van de Sirius Star sloegen toe voor de kust van Kenia. Daaruit blijkt dat die Somalische piraten nu een zone bestrijken die zó groot is dat je ze zelfs niet ontwijkt als je omvaart via Kaap de Goede Hoop.’

Zal de piraterij op termijn tot veranderingen leiden in de wereld van transport en logistiek? ‘De scheepvaart is extreem efficiënt’, zegt Nuytemans. ‘Geen enkel alternatief voor het transport over lange afstanden komt qua kosten en milieuvriendelijkheid zelfs maar in de buurt. Toch zullen er gevolgen zijn als het probleem niet wordt aangepakt.’ De stijgende verzekeringskosten versterken immers nog de effecten van de olieprijzen, die nog altijd vele keren hoger liggen dan een paar jaar geleden. Fabrikanten over de hele wereld vragen zich af of ze toch niet beter dicht bij de klant zouden produceren.

De reders verwachten van de verantwoordelijke overheden dat ze de vrijheid van handelen garanderen. En wel nú. Op langere termijn kunnen alleen politieke oplossingen voor Somalië soelaas bieden: ‘Op korte termijn kun je militair wel iets bereiken met een betere bescherming van de schepen,’ zegt Nuytemans, ‘maar op lange termijn kun je er niet omheen: een arm land en een ruim tien jaar aanslepend machtsvacuüm vormen samen de ideale voedingsbodem voor piraterij.’

Luc Baltussen