JA

Waarom gaat u niet stemmen?

Mijn daad is geen uiting van antipolitiek, maar net een open uitnodiging om het bewustzijn over de crisis van onze democratie te vergroten. Ik vraag van politici een langetermijnvisie, dat ze meebouwen aan de wereld van mijn kleinkinderen. Die visie is vandaag compleet afwezig. Mijn voorstel overstijgt de partijpolitiek en B-H-V.

B-H-V is een detail in dat verhaal, maar wel een belangrijk. Onze politici roepen mij immers op om deel te nemen aan onwettige verkiezingen en stellen mij zo voor een moreel dilemma. Mijn kiesplicht en burgerplicht botsen met elkaar. En dus ga ik deze keer niet stemmen.

Schiet de actie haar doel niet voorbij?

Dat is een terechte vraag, ware het niet dat de malaise vandaag zo diep zit. Niet gaan stemmen is voor mij nu een principekwestie. Alleen al dat erover wordt nagedacht, in de media en elders, is een goede zaak. Ik heb goede hoop dat er iets zal veranderen. Want de slinger is zo ver doorgeslagen dat hij binnenkort als vanzelf weer moet terugkomen.

Hoeveel mensen zullen uw voorbeeld volgen, denkt u?

Geen idee, de verkiezingen zijn nog veraf. Maar ik hoop dat wie niet gaat stemmen dat ook kenbaar maakt.

Net daarin dreigt u de uitzondering te zijn.

Er zijn nog andere media dan kranten en magazines. Het internet, bijvoorbeeld.

Wie een Facebookoproep steunt, handelt er daarom nog niet naar.

Klopt, maar je mag de kracht van dat medium op mensen hun denken niet onderschatten.

Hebt u al reacties van politici gekregen? Waarom doet u het niet zelf, zouden ze kunnen vragen.

Nog niet, maar die vraag is absurd. Net alsof ik tegen een recensent zou zeggen: als je het beter kunt, doe het dan zelf. Politici hebben voor de stiel gekozen.

Kunt u de verkiezingsmoeheid begrijpen?

Wat mij opvalt, is dat mensen meer dan anders niet meer weten voor wíé te stemmen. Er heerst een gevoel van verwarring, eerder dan van antipolitiek. Maar in elk geval: wie niet stemt, beïnvloedt de uitslag niet.

Maar stel dat veel mensen thuisblijven, dan is de boodschap toch duidelijk?

Ik ben daar nogal cynisch in. Voor zo’n boodschap zijn onze politici vandaag niet zo gevoelig. Of er nu honderdduizend of slechts vijf mensen komen stemmen, de zetels worden sowieso verdeeld. Het enige verschil is dat politici voor hetzelfde aantal zetels minder of meer stemmen nodig hebben. Je verandert hun gedrag niet door weg te blijven.

Hoe dan wel?

We zouden een soort ‘lege zetels’ kunnen invoeren waarbij de blancostemmen, die nu niet meetellen, ook in parlementszetels worden vertaald. Die lege zetels zouden onze politici en partijen prikkelen, want als ze iets beter hun best hadden gedaan, waren ze misschien van hen geweest.

Als ontevreden burger kun je het best je stemgedrag veranderen. Want stemverschuivingen, daar luisteren politici wél naar. De vraag is dan natuurlijk of je nog een partij of politicus vindt die je stem waard is.

Vorig jaar zou 10 procent van de stemgerechtigden zijn thuisgebleven. Verwacht u meer thuisblijvers dan anders?

Geen idee.

In België is de drempel om niet te gaan stemmen nog altijd groter dan je denkt. Het blijft overigens ook wettelijk verplicht. Al wordt niet stemmen in de praktijk zelden of nooit bestraft.

Zou men dat wel moeten doen?

We zouden in elk geval consequent moeten zijn. Ofwel passen we de wet toe en zorgen we dat hij wordt nageleefd. Ofwel schaffen we hem af.

NEE

Waarom gaat u niet stemmen?

Mijn daad is geen uiting van antipolitiek, maar net een open uitnodiging om het bewustzijn over de crisis van onze democratie te vergroten. Ik vraag van politici een langetermijnvisie, dat ze meebouwen aan de wereld van mijn kleinkinderen. Die visie is vandaag compleet afwezig. Mijn voorstel overstijgt de partijpolitiek en B-H-V.

B-H-V is een detail in dat verhaal, maar wel een belangrijk. Onze politici roepen mij immers op om deel te nemen aan onwettige verkiezingen en stellen mij zo voor een moreel dilemma. Mijn kiesplicht en burgerplicht botsen met elkaar. En dus ga ik deze keer niet stemmen.

Schiet de actie haar doel niet voorbij?

Dat is een terechte vraag, ware het niet dat de malaise vandaag zo diep zit. Niet gaan stemmen is voor mij nu een principekwestie. Alleen al dat erover wordt nagedacht, in de media en elders, is een goede zaak. Ik heb goede hoop dat er iets zal veranderen. Want de slinger is zo ver doorgeslagen dat hij binnenkort als vanzelf weer moet terugkomen.

Hoeveel mensen zullen uw voorbeeld volgen, denkt u?

Geen idee, de verkiezingen zijn nog veraf. Maar ik hoop dat wie niet gaat stemmen dat ook kenbaar maakt.

Net daarin dreigt u de uitzondering te zijn.

Er zijn nog andere media dan kranten en magazines. Het internet, bijvoorbeeld.

Wie een Facebookoproep steunt, handelt er daarom nog niet naar.

Klopt, maar je mag de kracht van dat medium op mensen hun denken niet onderschatten.

Hebt u al reacties van politici gekregen? Waarom doet u het niet zelf, zouden ze kunnen vragen.

Nog niet, maar die vraag is absurd. Net alsof ik tegen een recensent zou zeggen: als je het beter kunt, doe het dan zelf. Politici hebben voor de stiel gekozen.

Kunt u de verkiezingsmoeheid begrijpen?

Wat mij opvalt, is dat mensen meer dan anders niet meer weten voor wíé te stemmen. Er heerst een gevoel van verwarring, eerder dan van antipolitiek. Maar in elk geval: wie niet stemt, beïnvloedt de uitslag niet.

Maar stel dat veel mensen thuisblijven, dan is de boodschap toch duidelijk?

Ik ben daar nogal cynisch in. Voor zo’n boodschap zijn onze politici vandaag niet zo gevoelig. Of er nu honderdduizend of slechts vijf mensen komen stemmen, de zetels worden sowieso verdeeld. Het enige verschil is dat politici voor hetzelfde aantal zetels minder of meer stemmen nodig hebben. Je verandert hun gedrag niet door weg te blijven.

Hoe dan wel?

We zouden een soort ‘lege zetels’ kunnen invoeren waarbij de blancostemmen, die nu niet meetellen, ook in parlementszetels worden vertaald. Die lege zetels zouden onze politici en partijen prikkelen, want als ze iets beter hun best hadden gedaan, waren ze misschien van hen geweest.

Als ontevreden burger kun je het best je stemgedrag veranderen. Want stemverschuivingen, daar luisteren politici wél naar. De vraag is dan natuurlijk of je nog een partij of politicus vindt die je stem waard is.

Vorig jaar zou 10 procent van de stemgerechtigden zijn thuisgebleven. Verwacht u meer thuisblijvers dan anders?

Geen idee.

In België is de drempel om niet te gaan stemmen nog altijd groter dan je denkt. Het blijft overigens ook wettelijk verplicht. Al wordt niet stemmen in de praktijk zelden of nooit bestraft.

Zou men dat wel moeten doen?

We zouden in elk geval consequent moeten zijn. Ofwel passen we de wet toe en zorgen we dat hij wordt nageleefd. Ofwel schaffen we hem af.

‘Mijn kiesplicht en burgerplicht botsen met elkaar.’

‘Stemverschuivingen, daar luisteren politici wél naar.’