De luchtvaartindustrie bereidt zich voor op een scherpe duikvlucht.

Nog niet zo lang geleden zag de toekomst er tamelijk rooskleurig uit voor de luchtvaartindustrie. Maar hoge olieprijzen en een wereldwijde economische terugval zetten haar steeds meer onder druk.

De vooruitzichten die de internationale organisatie voor de luchtvaart IATA vorige week bekendmaakte, zijn ronduit somber. Als de olieprijs rond de 135 dollar per vat blijft hangen, zo berekende de IATA, dan zullen alle luchtvaartmaatschappijen samen dit jaar 6,1 miljard dollar verlies lijden. Zelfs als de olieprijs 20 procent zou dalen, zou de luchtvaartindustrie nog zware verliezen lijden. Eerder dacht de IATA nog dat de luchtvaartindustrie dit jaar zo’n 4,5 miljard dollar winst zou maken. Het afgelopen jaar zijn de brandstofprijzen evenwel verdubbeld: kerosine vertegenwoordigt nu zo’n 40 procent van de exploitatiekosten. Het is crisis in de luchtvaartindustrie, zegt Willie Walsh, de baas van British Airways.

Een grote luchtvaartmaatschappij als die van Walsh zal de storm wel doorstaan, maar de lijst van slachtoffers wordt steeds langer. In het voorbije halfjaar zijn er volgens IATA-baas Giovanni Bisignani 24 luchtvaartmaatschappijen failliet gegaan. Voorlopig laatste in de rij is Silverjet, dat zich toelegde op zakenvluchten tussen Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Dubai.

Vier kleinere Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen hebben in een tijdspanne van nauwelijks enkele weken het faillissement aangevraagd: Aloha, Skybus, ATA en Frontier. Ondertussen hebben Delta en Northwest beslist om door te gaan met hun fusieplannen, ondanks protest van de machtige pilotenvakbond.

De hoge kosten zijn niet het enige probleem. Verontrustend is ook dat de passagiersaantallen gevoelig lijken voor een vertraging van de grote wereldeconomieën. Volgens IATA groeide het totale aantal passagiers met 4 procent in de eerste vier maanden van het jaar. Maar vorig jaar bedroeg die stijging in dezelfde periode nog 6,7 procent. Zorgwekkend is vooral dat het aantal passagiers in de lucratieve business en first class terugloopt. In maart daalde hun aantal wereldwijd met 3,9 procent in vergelijking met het jaar daarvoor, en in de VS zelfs met 8,5 procent.

Grote fusies zouden de industrie er weer bovenop moeten helpen. De luchtvaartmaatschappijen zijn ook genoodzaakt kostenbesparingen door te voeren en hun capaciteit af te bouwen. American Airlines kondigde onlangs aan dat de binnenlandse capaciteit met 12 procent zal verminderen tegen het eind van het jaar. Andere maatschappijen overwegen soortgelijke maatregelen. Veel maatschappijen rekenen ook toeslagen aan voor brandstof en voor drank en maaltijden aan boord. Maar veel meer dan een druppel op een hete plaat zijn die maatregelen niet.

De zware besparingen zullen steeds meer zwakke maatschappijen uit de lucht halen en de tarieven omhoogstu-wen. Heel wat maatschappijen hebben ook niet de middelen om hun brandstof verslindende vliegtuigen te vervangen door zuiniger toestellen. Door consolidatie en inkrimping zal de rentabiliteit uiteindelijk wel weer verbeteren, maar de tijd van spotgoedkope vliegtuigtickets lijkt echt wel voorbij.

© The Economist