De thuisbasis van de Ariane-raketten is ideaal gelegen.
Benny Audenaert
Vanaf de 19e eeuw tot 1946 stuurden de Fransen 80.000 veroordeelden naar Frans-Guyana, dat in het noorden van Zuid-Amerika geklemd ligt tussen zijn buren Brazilië en Suriname. Voor de kust van dit Franse departement liggen drie kleine eilandjes, de îles du Salut. Hier bevond zich de belangrijkste strafkolonie van Frans-Guyana. Een van de beroemdste gevangenen was Alfred Dreyfus die van 1895 tot 1899 volledig afgezonderd op het Duivelseiland leefde. Zijn bewakers was het verboden met hem te praten. Ook Henri Charrière (1906-1973) verbleef op het Duivelseiland en beschreef zijn ervaring in zijn boek Papillon.
Nu maken de eilanden deel uit van het patrimonium van het Centre Spatial Guyanais (CSG) van de Franse ruimtevaartorganisatie CNES. Hier werken ongeveer 1500 mensen. Europa’s toegangspoort tot de ruimte strekt zich nabij het plaatsje Kourou langs de kust uit over een oppervlakte van 850 vierkante kilometer. Sinds 1979 gaan er de Europese Ariane-raketten, ontwikkeld door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, de ruimte in. De ligging van de lanceerbasis is bijna ideaal. Kourou ligt vlakbij de evenaar. Doordat de aarde daar een grotere rotatiesnelheid heeft, kan een raket er zwaardere satellieten de ruimte in krijgen dan elders. Verder is Frans-Guyana zeer dun bevolkt en komen er geen natuurrampen zoals aardbevingen en cyclonen voor. En bij lanceringen in zowel noordelijke als oostelijke richting vliegt de raket onmiddellijk over zee.
Het CSG beschikt over alle mogelijke faciliteiten om een lancering voor te bereiden: assemblagehallen, controlecentra, een weerstation, gebouwen om de satellieten op hun vlucht voor te bereiden en zelfs een fabriek voor de productie van raketbrandstof. Er zijn twee belangrijke lanceercomplexen, één voor de Ariane-4-raketten en één voor de Ariane-5, dat een van de modernste ter wereld is.
De basis werd opgericht in 1964. Vier jaar later lanceerden de Fransen er een eerste sondeerraket voor hun nationaal ruimtevaartprogramma. Op 24 december 1979 ging vanaf het CSG de eerste Europese Ariane-raket de ruimte in. Het was het begin van een langdurig succesverhaal. In de loop der jaren vertrokken er steeds krachtiger versies van de Ariane. Die waren nodig om almaar grotere en zwaardere satellieten te lanceren.
In 1988 ging de eerste Ariane-4 er van start. Dit type is nog steeds in gebruik, maar in de loop van volgend jaar neemt de Ariane-5 de fakkel definitief over. De bouw van de grondinfrastructuur voor deze Europese superraket begon eveneens in 1988. De ontwikkeling van de Ariane-5 is in 1987 tijdens een ministeriële conferentie in Den Haag goedgekeurd. Frankrijk betaalde er bijna de helft van. België droeg 6 procent bij, behoorlijk veel voor een klein land. De eerste lancering van een Ariane-5 op 4 juni 1996 liep op een debacle uit, maar zes jaar later lijkt het vertrouwen in dit Europees werkpaard van de ruimtevaart gerechtvaardigd. De lancering van MSG-1 was de 154e lancering van een Ariane-raket, de negende van 2002 en de dertiende van een Ariane-5.
In 1980 werd de ‘eerste commerciële privéonderneming voor ruimtetransport’ Arianespace opgericht om de Arianes te exploiteren. Sinds de eerste commerciële Ariane-lancering in 1984 bracht Arianespace met ruim 150 lanceringen ongeveer 200 satellieten in een baan om de aarde. Het bedrijf telt ongeveer 50 klanten wereldwijd, goed voor 50 procent van de wereldmarkt. Arianespace sloot dit jaar al negen nieuwe contracten voor lanceringen. Het orderboek van het bedrijf bevat 45 nog te lanceren satellieten. Vorig jaar zat het bedrijf in een dip met een verlies van bijna 200 miljoen euro, maar Arianespace is vastbesloten dat weer goed te maken. Eind oktober gaat alvast een Ariane-5 de ruimte in die een massa van 10 ton aan satellieten kan lanceren, drie ton meer dan nu. En in de toekomst vertrekken in Kourou niet alleen Ariane-raketten. Vanaf 2005 zullen kleinere van de Ariane afgeleide Vega-raketten instaan voor de lancering van relatief lichte satellieten. En misschien, maar dat is nog niet zeker, gaan de Russen er vanaf dat jaar ook hun Sojoez-raketten lanceren.
