Grootschalige studies brengen interacties in een mensenlichaam in kaart.

Een mens beschikt over ongeveer 20.000 genen die informatie bevatten over ongeveer 25.000 eiwitten. Een kleine twintig jaar geleden publiceerden wetenschappers voor het eerst een ‘kaart’ van de menselijke genen. Het was een vertrekpunt voor steeds diepere analyses.

Zo werken wetenschappers niet langer alleen aan genomen (kaarten van genen op basis van DNA-analyse), maar ook aan transcriptomen en proteomen. Een transcriptoom focust op RNA-moleculen die genen overschrijven in bruikbare eiwitten. Een proteoom brengt de eiwitten in een lichaam in kaart. De drie ‘-omen’ samen moeten inzicht bieden in hoe genetische informatie wordt vertaald in een lichaam.

Moleculair bioloog Irma Lemmens (VIB/UGent) presenteert met een brede groep collega’s in Nature een eerste aanzet om interacties tussen eiwitten in een lichaam in kaart te brengen. Ze konden er al 53.000 registreren. Ook die studie moet meer inzicht bieden in hoe genetische variatie vertaald wordt in verschillen in uitzicht en activiteit van een mens.

De Vlaamse gynaecoloog Jan Brosens, die werkt in Engeland, beschrijft op zijn beurt met een aantal collega’s in Nature het ‘mutatielandschap’ in de baarmoederwand. Ook dat was een grootschalige onderneming. Uit de resultaten blijkt onder meer dat de genetische veranderingen die kunnen uitmonden in baarmoederkanker al vrij vroeg in een vrouwenleven ontstaan. Wetenschappers hebben nog geen goed zicht op de verschillen in mutatiecapaciteit tussen cellen.