Antwerps zakenman Freddy Van Gaever gaat er prat op dat hij al veertig jaar in de luchtvaart actief is. Wat hij er niet bij vertelt, is dat al zijn vliegavonturen op conflicten zijn uitgedraaid. Maar een grote mond, dat wel.
Freddy Van Gaever telefoneert zich een kramp. Hij droomt van een snelle doorstart voor het failliete Delsey Airlines. De overmoedige bullebak speelt nu echt Don Quichote. Juist, de tweehonderd werklozen, bijna allemaal ex-Sabeniens, die nu twee jaar na elkaar begin november een faillissement meemaken, staan achter de ‘stichter’. Zij willen werken. Maar de reddingsoperatie van de Iraanse luchtvaartmaatschappij Mahan Airlines bleek gebakken lucht te zijn. De maatschappij is zijn toestellen kwijt, de leasingmaatschappijen haalden de drie Airbussen van Zaventem weg. Het overaanbod aan transatlantisch luchtverkeer is groter dan ooit. Van Gaever heeft geen businessplan, nooit gehad – met zulke managementprullen verliest hij geen tijd. Hij beschikt niet over investeringsgeld en zal na dit avontuur wel geen rijke gokkers meer vinden. De curatoren stoten op bijzonder slechte rekeningen en twijfelen, zelfs in het openbaar, aan een doorstart. In het actief van de failliete luchtvaartmaatschappij zitten inderdaad nog de vlieglicenties. Maar wie koopt die vandaag? Het is geen verrassing dat Delsey een buiklanding maakt, wel dat de maatschappij in mei de lucht in ging en vijf maanden kon blijven vliegen, zij het met haast lege toestellen.
De voormalige vrachtwagenchauffeur Van Gaever is een emotioneel zakenman. Dat zijn de meeste zakenlui, anders zou er weinig gebeuren, maar hij is het in de overtreffende trap. Onmiddellijk na het faillissement van Sabena in november 2001 zet hij zijn Van Gaever Airlines op. Daar heeft hij economische redenen voor: hij hoopt het gat in de markt te vullen dat Sabena heeft achtergelaten. Al zag niemand, zo kort na het terrorisme van 11 september, een gat in de luchtvaartmarkt. Maar het is Van Gaever vooral te doen om een koele wraak op de nationale luchtvaartmaatschappij die hem altijd dwars heeft gezeten. De flamingant speelt de Vlaamse kaart – VG Airlines kon zo nodig voor Vlaamse Gemeenschap staan. En hij rekent erop dat iedereen hem om de hals vliegt omdat hij een luchtvaartactiviteit in het land behoudt. Dat laatste blijkt achteraf een ferme misrekening te zijn.
De Antwerpse zakenman is al veertig jaar actief in de luchtvaart. Eerst bij DAT, dat later een dochter van Sabena werd en waarlangs de failliete nationale luchtvaartmaatschappij zou doorstarten tot SN Brussels Airlines. Vervolgens bij European Air Transport dat overging in handen van het koerierbedrijf DHL. En Van Gaever was ook betrokken bij de oprichting van VLM Airlines. Telkens opnieuw eindigde de samenwerking in conflict. Met zijn grote mond maakt Van Gaever veel vijanden. Zijn wispelturigheid maakt hem bovendien ongeloofwaardig. Naar eigen zeggen boycotten ‘de instanties’ zijn nobele bedoelingen. Bijvoorbeeld het Bestuur der Luchtvaart dat hem de vliegvergunningen weigerde… om, onder druk van de overheid, te vermijden dat zijn luchtvaartmaatschappij het nieuwe SN Brussels van de markt zou spelen. Vandaag ook hebben ‘de anderen’ schuld aan de ondergang van zijn luchtvaartmaatschappij.
EEN RIJKE OOM
Nog voor VG Airlines echt van start gaat, heeft de maatschappij al een ‘doorstart’ nodig. Wegens gebrek aan officiële papieren en geld. De stichter hoort niet thuis in de kringen van graaf Maurice Lippens of burggraaf Steve Davignon, die ook in de luchtvaart aan het knutselen zijn. Van Gaever zoekt zijn redders onder meer avontuurlijke zakenlui en -luitjes. Zoals de Kempenaar Freddy Van Dyck. Als voormalig reclamebordenverhuurder voor verkiezingscampagnes houdt hij vele politici te vriend. Onder meer de Vlaamse minister voor Economie Jaak Gabriëls (VLD), die Van Gaevers luchtvaartmaatschappij aan de vliegvergunning helpt. (Doordat Van Dyck zijn Publi Ritz verkocht aan Think-Media is hij vandaag betrokken bij de onfrisse affaire van de in voorarrest zittende Maurice De Velder.)
En Van Dyck heeft een rijke oom, Tony Gram. Van Gaever, die naar vermoed 1,13 miljoen euro in de luchtvaartmaatschappij investeerde, is aan het eind van zijn financiële Latijn. Goed 12 miljoen euro is er nodig, heeft hij zelf berekend. Van Gaever verkondigde wel dat hij het geld zou ophalen bij bakkers en beenhouwers – naar het voorbeeld van de Ieperse spraakmakers – maar de Commissie van het Bank- en Financiewezen tikt hem stevig op de vingers voor de aangekondigde aandelenemissie. En dus koopt Tony Gram de luchtvaartmaatschappij. De voormalige stellingbouwer boerde zich rijk met de succesvolle maar financieel slecht geleide tassengroep Kipling – die hij voor weinig kocht, voor veel verkocht en voor weinig terugkocht. Hij bezit ook de reiskoffergroep Delsey, die hij vruchteloos aan de Vlaamse overheidsholding Gimvindus poogde te slijten. Gram staat bekend als een lijkenpikker.
Hij probeerde de taaltechnologie van het noodlijdende Lernout & Hauspie in te palmen, aasde op Sobelair en Sabena Technics en houdt faillissementen in het oog om er de betere stukken van in te pikken. De redder zou 25 miljoen euro in VG Airlines hebben geïnvesteerd en voor 12,5 miljoen euro leningen borg staan. Weinigen geloven dat, Tony Gram is niet scheutig met zijn geld.
DE GROOTSTE CLOWN
Op 23 mei van dit jaar vertrekt op Zaventem de eerste vlucht, naar New York, van de nieuwe luchtvaartmaatschappij. Freddy Van Gaever is gered, maar tegelijk verloren. Hij is zijn luchtvaartmaatschappij kwijt. Gram bezit alle aandelen. Zelfs de naam Van Gaever Airlines verandert in Delsey Airlines, naar de ‘wereldbekende’ merknaam van Grams reiskoffergroep. Van Gaever behoudt de titel van gedelegeerd bestuurder, maar de echte baas is Tony Gram. Freddy Van Dyck komt in de raad van bestuur. Beide redders zetten de stichter van de luchtvaartmaatschappij in de coulissen. Het komt tot een open oorlog tussen de bestuurders (bestuurder Van Gaever over zijn collega bestuurder Van Dyck: de grootste clown die ooit op een luchthaven rondliep). Kortom, Van Gaever is van niets meer op de hoogte. Zo heeft hij er vandaag zelfs geen vermoeden van hoe groot de put van de failliete luchtvaartmaatschappij wel is.
Een grote bek, een sjoemelende lobbyist en een cynische lijkenpikker kunnen misschien wel allerlei zaakjes doen, maar zijn duidelijk niet geschikt om een luchtvaartmaatschappij draaiende te houden tussen het geweld van de internationale groten. Bij Delsey Airlines liep van bij de aanvang alles verkeerd. De ene afdeling weet niet wat de andere doet. In volle reclamecampagne verandert de maatschappij van naam. Klanten raken moeilijk aan een ticket, in de Verenigde Staten kan dat pas sinds vorige week. In één jaar tijd verslijt de luchtvaartmaatschappij drie commerciële directeurs. Er wordt, als was het een Armeense grap, op de hoofdstad Jerevan gevlogen. Delsey vliegt klanten van Air Holland naar vakantieparadijzen, terwijl de hele luchtvaartwereld weet dat die noodlijdende maatschappij niet kan betalen. De laatste maanden worden vluchten om de haverklap afgelast, zodat de dienstregeling even onvoorspelbaar is als het Belgische weer. Freddy Van Dyck ontpopt zich als commerçant: hij laat afgelaste vluchten herboeken via zijn eigen reisbureau Ulysses Tours.
Bij de start van zijn jongste luchtvaartavontuur zei Freddy Van Gaever dat hij het nog nooit had meegemaakt dat iets hem niet was gelukt, maar dat dit misschien toch wel een keer zou gebeuren. Gelijk had hij.
Guido Despiegelaere
Het was Van Gaever vooral te doen om een koele wraak op de nationale luchtvaartmaatschappij, die hem altijd dwars had gezeten.
