Chris De Stoop
Chris De Stoop Chris De Stoop is redacteur van Knack.

Ook binnenlandse adoptiekinderen willen vaak hun herkomst kennen. Het ‘zoekregister’ probeert hen te helpen.

Kind op zoek naar haar moeder. Vermoedelijk geboren op 24.08.1967 om 4 uur te Lille. Geboortegewicht 3,5 kg. Lengte 51 cm. Het meisje had een wijnvlek ter hoogte van het linkeroog’. Het is een van het twintigtal ‘zoekertjes’ dat op de website van de vzw Gewenst Kind te lezen is. Het gaat allemaal om zogenaamde anonieme bevallingen, die in Frankrijk nog altijd mogelijk zijn. De voorbije decennia zijn duizenden Vlaamse moeders in Duinkerken of Rijsel gaan bevallen, om dan hun kind af te staan. Vaak zijn nu zowel de geadopteerde kinderen als de afstandsmoeders op zoek naar elkaar.

Het ironische is dat de adoptiedienst Gewenst Kind, die nu een ‘zoekregister’ beheert, tot enkele jaren geleden zelf anonieme bevallingen in Frankrijk hielp organiseren. Coördinator Jo Labens ging ook nog met moeders de grens over: ‘Ja, maar wij hielden toch zoveel mogelijk gegevens bij. Andere diensten deden dat niet. Bovendien ontkennen we niet dat onze visie grondig veranderd is. Twintig jaar geleden vond iedereen het belangrijk om aan biologische ouders absolute geheimhouding te verzekeren. Nu streven wij naar de grootst mogelijke openheid.’

De tijdgeest is fundamenteel veranderd. Jo Labens: ‘De meeste adoptiediensten waren vroeger katholiek. Ongehuwd moederschap was een zonde. De zwangerschap werd in het geheim uitgedragen, weggestopt in afgelegen kloosters of gesloten instellingen. Het gevolg van die zonde, het kind, mocht aan niemand worden getoond en moest zo vlug mogelijk voor adoptie worden afgestaan. Veel moeders moesten een verklaring ondertekenen dat ze “nooit op zoek zouden gaan naar hun kind”. Daarna kon de vrouw, die onder zware druk was gezet, haar vroegere plaats in de maatschappij weer innemen, en niemand hoefde over deze misstap iets te weten.’

ILLEGALE PRAKTIJKEN

Ook de vzw Gewenst Kind is nog nauwelijks opgewassen tegen het grote aantal vragen van adoptiekinderen die hun natuurlijke ouders zoeken, of omgekeerd. Momenteel worden meer dan vierhonderd gevallen begeleid. Als een van de partijen dat niet wil (bijvoorbeeld omdat de huidige partner van de moeder niet op de hoogte is) blijft het bij het doorspelen van informatie. Maar in de meeste situaties slaagt men erin om een relatie tot stand te brengen. Dat gebeurt stap voor stap. De eerste contacten gaan via briefwisseling of een vertrouwenspersoon. Dan volgt een confrontatie op neutraal terrein. Pas na een positieve evaluatie kunnen adressen uitgewisseld worden.

Het probleem is dat veel diensten, die vroeger binnenlandse adopties regelden, inmiddels niet meer bestaan. Een tweede probleem is dat Jo Labens van Binnenlandse Zaken geen toegang krijgt tot het rijksregister. ‘Dus moeten wij werken met de hulp van ambtenaren die wel toegang hebben. Maar dat zijn illegale praktijken, en dus zijn we strafbaar.’ Hij vraagt een wettelijke regeling om de opzoekingen toch mogelijk te maken. Verder wil Jo Labens een systeem van ‘discrete bevallingen’ in België zelf, waarbij niet alle gegevens op de geboorteakte worden geregistreerd, maar wel door een centrale dienst worden bijgehouden.

Op dit moment probeert Gewenst Kind om nieuwe adopties in alle openheid te regelen. Het basisprincipe is een zo vroeg mogelijke plaatsing, al enkele dagen na de geboorte (met een verplichte bedenktijd van twee maanden). Er wordt zoveel mogelijk geopteerd voor een rechtstreekse overdracht van het kind tussen de geboorte- en adoptieouders, zodat beiden al in de kraamkliniek met elkaar worden geconfronteerd. Gedurende het verdere adoptieproces worden alle mogelijke elementen bijgehouden (foto’s, brieven, geluidsbandjes, medische gegevens) zodat het kind later zijn levensverhaal kan reconstrueren.

De vzw Gewenst Kind, die zich beperkte tot binnenlandse adopties, wil zijn zoekregisterproject nu ook uitbreiden tot interlandelijke adopties, en dat op verzoek van Kind en Gezin. De grens tussen de twee is trouwens vager geworden. Jo Labens: ‘Eenderde van onze binnenlandse adoptiekinderen zijn afkomstig van allochtone moeders. Vaak illegalen die in de knel zitten. Sommigen verdwijnen meteen na de bevalling uit de kraamkliniek, anderen laten valse gegevens achter. Ook die moeders staan onder druk, net als de afstandsmoeders van twintig jaar geleden. Ook die kinderen zullen over twintig jaar komen aankloppen, en dan staan we weer voor grote problemen.’

Chris De Stoop

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content