Journalisten mogen zwijgen over hun bronnen.
De Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft de wettelijke regeling van het journalistieke bronnengeheim definitief goedgekeurd. Daardoor kunnen journalisten hun bronnen beschermen. Enkel wanneer de fysieke integriteit van personen ernstig bedreigd wordt – bijvoorbeeld bij een terroristische aanslag of een gezinsdrama dat uitmondt in een gijzeling – kunnen journalisten zich niet beroepen op het bronnengeheim.
Een Belgische wet over ‘de bescherming van journalistieke bronnen’ komt er negen jaar na het Europese arrest-Goodwin, dat het journalistieke bronnengeheim erkende als een component van de vrije meningsuiting. Pas in juni 2003 volgden er wetgevende initiatieven van toenmalig volksvertegenwoordiger en huidig Vlaams minister van Media, Geert Bourgeois (N-VA) en Olivier Maingain (MR). Hun wetsvoorstellen vielen samen met een Europese veroordeling van België wegens huiszoekingen die bij journalisten plaatsvonden na berichtgeving over het Agusta-dossier.
‘Zonder een journalistiek bronnengeheim is de persvrijheid monddood. Het behoort ook tot de deontologische plicht van journalisten’, argumenteerde Bourgeois destijds. Toch duurde het ruim anderhalf jaar vooraleer de Kamer en de Senaat op dezelfde golflengte zaten. Daarbij verschoof de klemtoon in de titel van de wet van het recht van journalisten om te zwijgen over hun bronnen naar een bescherming van die bronnen. ‘Op zich is dat geen probleem’, zegt algemeen secretaris Pol Deltour van de Algemene Vereniging van Beroepsjournalisten van België (AVBB). ‘Het perspectief van de nieuwe wet is het zwijgrecht van journalisten om de vrijheid van informatie als hogere waarde te kunnen dienen.’
Dat recht geldt voor beroeps- journalisten, maar ook voor niet-professionele journalisten, correspondenten en andere redactiemedewerkers. Daarbij werden door de inzet van de AVBB andere uitzonderingen op het bronnengeheim geweerd. Deltour: ‘In het parlement zijn ook de bedreiging van de veiligheid van de staat en de morele integriteit aan de orde geweest. Maar het eerste was te veel een containerbegrip en het tweede zou zeer verregaand geweest zijn, want dan had ook een klacht wegens smaad of laster en eerroof kunnen uitmonden in huiszoekingen, inbeslagnames en telefoontaps. Heel belangrijk is bovendien dat in de nieuwe wet twee andere achterpoorten om het bronnengeheim te omzeilen, gesloten zijn. Journalisten kunnen ook niet persoonlijk vervolgd worden voor heling van documenten of voor medeplichtigheid wanneer bijvoorbeeld een politieman, een ambtenaar of anderen het beroepsgeheim schenden.’
P.M.
