Er was een tijd dat het zomergevoel van de maand juli in de politiek van groot praktisch nut was. De lokroep van het strand en de Tour de France gaven politici een vorm van vrijheid, die ze anders niet genoten. In de beslotenheid van zijn kantoor maakte de minister van Begroting de som van wat het land het jaar daarop nodig had. Veel Belgen vernamen na hun vakantie soms toevallig dat deze of gene belasting was verhoogd. Even niet opgelet.
Juli kon dit jaar niet anders dan nieuws brengen: om te beginnen een nieuwe regering zelf. Een naarstig parlement heeft daarnaast ondertussen ook een handvol ontwerpen door het halfrond gejaagd, waarop anders wellicht toch meer zou zijn gelet.
De hervorming van de genocidewet was onvermijdelijk. Er moet ook niet worden om getreurd: in Den Haag werd ondertussen het Internationaal Strafhof geïnstalleerd dat de rol van de Belgische wet met meer gewicht kan overnemen. De genocidewet gaf gedurende enkele jaren het signaal dat misdaden tegen de menselijkheid niet ongestraft blijven – door wie of waar ze ook zijn gepleegd. De wet deed zijn werk. Maar hij werd onbruikbaar toen hij van langsom meer om politieke redenen werd ingeroepen.
Vooral de klachten tegen Israëlische en Amerikaanse toppolitici werden de Belgische diplomatie zelf aangerekend. Buitenlandminister Louis Michel was op een bepaald ogenblik niet meer welkom in Washington, dat ermee dreigde om het hoofdkwartier van de NAVO uit Brussel te verhuizen. België leeft bij de gratie van de rol die het in de internationale samenwerking kan spelen. De regering zag te laat dat ze een bocht moest nemen. Ze werd door de Amerikanen zeer efficiënt weer in de juiste lijn geblaft. Brussel kent zijn plaats opnieuw. Guy Verhofstadt mag hopen dat de opeenvolging van incidenten met enkele bondgenoten niet te zwaar weegt, als er volgend jaar Europese mandaten worden uitgereikt.
Er mag terloops worden opgemerkt hoe anders Washington zich tegenover Saudi-Arabië gedraagt. Terwijl er toch zo goed als zwart op wit is aangetoond dat een smak Saudische dollars de weg vonden naar kringen die voor de aanslagen van 11 september 2001 hebben getekend. Een hoofdstuk in een rapport over 11 september, dat handelt over de rol die Saudi’s hebben gespeeld, wordt niet gepubliceerd. Dat wil zeggen dat het Witte Huis er ook niet meteen conclusies aan moet verbinden. Achter de schermen doet het dat natuurlijk wel. Als de Amerikanen hun zaakjes in Irak voor mekaar krijgen, hebben ze de onbetrouwbare Saudische prinsen veel minder nodig dan nu nog het geval is.
Maar ondertussen: Brussel is Riyad niet. Een internationaal hoofdkwartier kan worden verhuisd, olie zit in de grond. Politiek is wat het is. Een spel van macht en invloed. Soms subtiel, maar veel vaker hard en meedogenloos. De regels zijn bekend.
Erger dan de genocidewet is de beslissing die in verband met Francorchamps werd genomen. Onder druk van een sterke Waalse lobby werd voor de Formule-1-wedstrijd toch een uitzondering gemaakt in de wet die reclame voor tabaksproducten verbiedt. Dat is vreemd, omdat een Europese richtlijn die uitzondering in 2005 toch weer ongedaan maakt. Het is zelden vertoond dat een regering zo plat op haar buik gaat voor de belangen van een obscure zakenman zoals Bernie Ecclestone en zijn hele F-1-circus. Verhofstadt I spiegelde de Belgen een nieuw land voor. Verhofstadt II begint met de twee voeten op de grond: er is in de Wetstraat dan toch geen plaats voor schoonheidsprijzen.
Hubert van Humbeeck
