‘Tussen 4 en 5 uur ’s nachts krijg ik een dipje’

YASMINE VEREECKE © Debby Termonia

Dankzij de opmars van online shoppen en supersnelle leveringen zit nachtwerk in de lift. Ongezond, zo waarschuwen experts. Maar nachtwerkers zelf zien er minder graten in. ‘Na een nachtshift ga ik fitnessen, of ik rijd zonder file naar zee.’

Bijna 12 procent van de werkende Belgen doet soms of regelmatig nachtwerk, zo blijkt uit een rapport van statistiekbureau Statbel. Een verontrustend hoog cijfer, vindt Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde (KU Leuven). ‘Uiteraard is het in bepaalde sectoren, zoals de zorg, noodzakelijk. En ook in de industrie zijn er machines die je ’s nachts niet zomaar kunt stilleggen. Maar als we nachtarbeiders moeten inschakelen om ervoor te zorgen dat onze pakjes binnen de 24 uur thuis worden geleverd, dan stel ik me daar toch vragen bij. In Nederland is de markt veel liberaler dan bij ons en daar zien we het nachtwerk enorm toenemen. We moeten daarover dringend een maatschappelijk debat voeren.’

KRIS SWAEGERS
KRIS SWAEGERS© Debby Termonia

Want ’s nachts werken schaadt de gezondheid, zo blijkt uit onderzoek. ‘Op korte termijn zien we dat de helft tot 90 procent van de nachtwerkers – afhankelijk van de studie – kampt met slaapproblemen en vermoeidheid. In één week bouwen ze al snel een slaaptekort van zeven uur op. Daarnaast kampt een op de drie met maag- en darmproblemen, omdat ons lichaam ’s nachts minder goed voedsel verteert. En dan zijn er nog de risico’s op lange termijn: meer kans op suikerziekte en hart- en vaatziekten. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft nachtwerk bovendien geklasseerd als ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’, maar daarover bestaat nog geen consensus. Al is duidelijk dat mensen het best geen volledige carrière ’s nachts werken, want dan verhogen de risico’s nog.’ Voor wie het toch doet, heeft Godderis nog een paar tips. ‘Een powernap tussen twee en drie uur ’s nachts kan wonderen doen. En ook een zonnebril dragen als je naar huis gaat: hoe minder zonlicht, hoe meer kans op een goede nachtrust.’ Of dagrust, in dit geval.

NIELS AMANT
NIELS AMANT© Debby Termonia

YASMINE VEREECKE (26) – Arbeidster bij Volvo Car Gent

”s Nachts lopen er minder bazen rond’

‘Eerst werkte ik in ploegen, maar de nachtdienst past beter bij mij. Ik ben altijd al een nachtraaf geweest. Elke ochtend kom ik om zes uur thuis en dan kruip ik meteen in bed. Rond halfeen ben ik alweer wakker, maar toch voel ik me uitgerust. Ik ga nog een paar keer per week fitnessen en een op de twee zaterdagen verdien ik wat bij in een frituur. Op vrijdag gaan we met de collega’s soms zelfs nog iets drinken na onze shift. Met mijn energiepeil zit het dus wel snor.

‘Mijn vriend doet ook nachtwerk bij Volvo, waardoor we goed kunnen sparen voor een eigen huis. En we zijn overdag altijd samen. In de winter is het soms moeilijk om niet de hele dag in de zetel te hangen en veel te snoepen. In de zomer rijden we soms naar zee, zonder ellenlange files. Al besef ik wel dat het anders zal zijn als we kinderen krijgen. Dan zal een van ons het nachtwerk misschien moeten opgeven.

‘De sfeer op de vloer is ’s nachts meer ontspannen. Er lopen minder bazen rond. En de nachtarbeiders zelf zijn ook wat losser en vrolijker. Op mijn afdeling zijn we met een vijftal vrouwen, tegenover honderd mannen. Dus moeten we wel ons mannetje staan, want er heerst nogal een machocultuur. Maar er wordt veel gelachen. Daardoor gaat de tijd sneller.’

KRIS SWAEGERS (59) – Nachtwaker in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

‘Het is soms spannend als er een alarm afgaat’

‘Ik werk al tien jaar voor het museum. Eerst overdag, tot in 2016 een nachtwaker met pensioen ging. In een vorig leven heb ik nog in ploegen gewerkt in een metaalbedrijf, dus ik kende de voor- en nadelen. Vooral het salaris trok me aan: voor nachtwerk krijg je een serieuze bonus.

‘Ik werk altijd twaalf uur aan één stuk: van 19 tot 7 uur. Het voordeel is dat je dan nog vrij alert bent wanneer je moet beginnen. Maar het valt toch niet te onderschatten: tegen de ochtend kan ik me nog moeilijk concentreren. En na een nacht werken slaap ik maar 5 à 6 uur. Gelukkig hebben we na een reeks nachten altijd recuperatiedagen. Die zijn nodig om je bioritme weer in orde te krijgen.

‘Tussen mijn rondes door zit ik meestal in de controlekamer. Maar als er een alarm afgaat, haast ik me naar de zaal, met een zaklamp. Dat is soms spannend. Maar echt bang ben ik nooit. Op dit moment wordt het museum volledig verbouwd, waardoor af en toe dronken feestvierders over de omheining proberen te kruipen. En toen er nog een torenkraan stond, waren er soms waaghalzen die daarop kropen. Levensgevaarlijk.’

NIELS AMANT (32) – Verpleegkundige in het OLV Ziekenhuis Aalst

‘Om de week kan ik fulltime papa zijn’

‘Op vrijdagavond begin ik aan mijn eerste nachtdienst, zo doe ik er vijf na elkaar. Daarop volgen nog twee vroege diensten. Zo werk ik in totaal 64 uur in één week. Dat is zwaar, maar het is een bewuste keuze die ik vijf jaar geleden heb gemaakt. Toen ben ik gescheiden en kreeg ik het co-ouderschap over onze twee kindjes. Na zo’n drukke week ben ik een volledige week thuis, zodat ik fulltime papa kan zijn.

‘Op sommige momenten sta ik helemaal alleen. Dat is soms eenzaam. Je moet alles zelf oplossen. Alleen in uiterste nood kan ik dan iemand van het mobiele team bellen, of een dokter met bereikbare dienst. Het fijne is dat ik zo’n beetje mijn eigen baas ben. Uiteraard moet er veel gebeuren – de patiënten zijn ook veel vaker wakker dan je zou denken – maar ik kan zelf bepalen hoe ik mijn werk indeel.

‘Tussen vier en vijf uur ’s nachts krijg ik een dipje. Veel drinken is dan de boodschap. Dan moet je vaak naar het toilet, wat helpt om wakker te blijven. Rond acht uur ben ik thuis en gelukkig val ik dan als een blok in slaap. Vijf jaar geleden kon ik nog tot 18 uur slapen, maar de laatste tijd word ik vaak al om 13 uur wakker. En zodra ik licht zie, is het om zeep.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content