Hubert van Humbeeck

Het linkse politieke woelwater Oskar Lafontaine stapt uit de nationale politiek.

De Duitse partij Die Linke moet op zoek naar een nieuwe voorzitter. Oskar Lafontaine verraste vorige week zaterdag vriend en vijand met de mededeling dat hij zich op de partijdag in mei niet opnieuw kandidaat stelt om de partij te leiden. Hij zal dan ook zijn mandaat in de Bondsdag neerleggen. Bij Lafontaine (66) werd vorig najaar prostaatkanker vastgesteld. Hij blijft nog wel fractieleider van Die Linke in het parlement van zijn deelstaat Saarland, maar de behandeling van zijn ziekte is, zegt hij, niet te combineren met een nationaal mandaat.

Die Linke haalden onder leiding van Lafontaine bijde Bondsdagverkiezingen in september van vorig jaar 11 procent van de stemmen. De partij ontstond in 2007 uit een samengaan van ontevreden, linkse West-Duitse sociaaldemocraten en de Oost-Duitse postcommunistische partij PDS van Gregor Gysi. Die Linke vreten sindsdien aan het electoraat van de sociaaldemocratische SPD, die in september zwaar verloor en sindsdien in de oppositie is verzeild.

Lafontaine zelf stapte in 2005 uit de SPD. Hij leefde dan al langer in onvrede met de partij over de, volgens hem, te rechtse koers van Gerhard Schröder en zijn rood-groene regeringen. Schröder bood hem in zijn eerste regering in 1998 nog de post van minister van Financiën aan, maar Lafontaine hield het toen na enkele maanden al voor bekeken. Hij is overigens zelf een oud-voorzitter van de SPD. In 1990 nam hij het als kandidaat-kanselier voor de sociaaldemocraten op tegen de christendemocraat Helmut Kohl, toen hij tijdens een verkiezingsbijeenkomst door een geesteszieke vrouw werd aangevallen en neergestoken. Hij overleefde de aanslag maar net.

Het bericht dat hij uit de nationale politiek stapt, maakte in zijn partij meteen een felle discussie los. Er is eerst de vraag over de opvolging van Lafontaine. Die Linke huldigen het principe van het dubbele leiderschap, waarbij voorzitter en ondervoorzitter uit een ander deel van het vroegere, verdeelde Duitsland komen. Er dient zich overigens niemand aan, die meteen in de schoenen van de ervaren en charismatische Lafontaine kan stappen. Daarnaast is er de vraag of Die Linke zich in het post-Lafontainetijdperk al dan niet soepeler – en meer regeringsbereid – moeten opstellen.

De sociaaldemocraten en de groenen, de andere oppositiepartijen in Berlijn, zien in het vertrek van Lafontaine in ieder geval kansen. Ze rekenen om te beginnen op samenwerking op het niveau van de deelstaten. De groenen roepen Die Linke op om de kans te grijpen en op ‘een verantwoordelijke manier aan politiek te gaan doen’. De SPD hoopt op een toenadering ter linkerzijde, nu de stoorzender Lafontaine uit beeld verdwijnt. De christendemocratische CDU van bondskanselier Angela Merkel waarschuwde al meteen voor het gevaar van een links front. De CDU mag zich daar ook zorgen over maken. De droomcoalitie van Merkel, met christendemocraten en liberalen, kraakt al na vier maanden in al haar voegen.

Hubert van Humbeeck

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content