KBC moet afslanken. Keert de bank daarmee terug naar de eigen roots?
Met het vertrek van André Bergen aan het hoofd van KBC wordt duidelijk dat Maurice Lippens lang niet de enige Belgische bankier is die zijn levensdroom in rook ziet opgaan. Ook het lange groeiverhaal van KBC wordt nu fundamenteel ter discussie gesteld en de mensen die er symbool voor stonden, zijn verdwenen. De tonnen overheidssteun die de bank gekregen heeft, hebben haar niet alleen een schoonmoeder bezorgd maar leiden ook tot ultimata van de Europese Commissie: die wil uiterlijk eind september een grondig saneringsplan zien. De bank zal flink moeten afslanken en daarbij zullen vooral de activiteiten waarvoor veel kapitaal nodig is, het meest op de korrel genomen worden. Met andere woorden: de activiteiten die de meeste risico’s meebrengen.
Hoe dat concreet zal gebeuren, wordt momenteel bekeken door een werkgroep van bestuurders en leden van het aanzienlijk verjongde directiecomité. Die laat zich daarin bijstaan door een externe adviseur. Dat is wellicht McKinsey, waarmee KBC al eerder goed heeft samengewerkt. Een eerste tussentijds rapport moet eind juli op tafel liggen.
Bij KBC Financial Products in Londen zien ze de bui al hangen. Een hele reeks activiteiten daar werd al stopgezet, zoals de ontwikkeling van CDO’s (van collateralized debt obligation). Dat zijn de nu zo vermale-dijde financiële producten waarmee grote risico’s (zoals Amerikaanse hypotheekleningen) zodanig werden verpakt dat je ze tot aan het andere eind van de wereld kon verkopen zonder dat de kopers daar nog goed beseften wat ze eigenlijk in huis haalden. The New York Times schreef vorige week nog onomwonden dat het precies in de New Yorkse tak van KBC Financial Products is dat die CDO’s destijds bedacht zijn. Duizend banen bij KBC FP zijn al gesneuveld, maar het is duidelijk dat de divisie relatief risicovol blijft (en dus veel kapitaalreserves opeist). Uiteraard behoort ze ook niet tot datgene wat de witte ridders van KBC absoluut hebben willen redden.
Terugplooien op minder landen dus. En minder exotische (risicovolle) activiteiten uitoefenen. Sommigen betreuren dat die vooruitzichten het mes dreigen te zetten in het ambitieuze karakter van Vlaanderens grootste bank. Dat KBC een bankje tussen de anderen zal worden. Anderen denken dat het voor de Vlamingen vooral belangrijk is dat ze behalve uit kleine en lokale banken ook kunnen kiezen voor een grote bank met een meer volledig productengamma. Dat die bank ook geld verdient met financiële spitstechnologie op de internationale markten, of door dezelfde dingen te doen in landen op meer dan duizend kilometer van hier, zal hen worst wezen.
Vraag is natuurlijk of een bank groot en stabiel kan blijven zónder de keuzes te maken die vorige generaties KBC-leiders hebben gemaakt. Kan een bank voor zichzelf als missie kiezen een compleet gamma diensten voor particulieren en ondernemingen aan te bieden, en zich dan beperken tot een paar thuismarkten? Een voor de hand liggend antwoord is natuurlijk dat het precies de financiële spitstechnologie is die de bank uit evenwicht gebracht heeft en dat ook bij de bank van hier de mensen het noorden kwijtraken als ze te veel ruimte krijgen voor spielereien. Maar misschien is dat antwoord te gemakkelijk. Ondernemingen hebben wel degelijk bankiers nodig die met hen kunnen meereizen. En een tekort aan ambitie maakt de bank misschien ook te gemakkelijk een prooi voor buitenlandse overnemers.
Of onderschatten we nu de beslistheid van de families die al jaren waken over de Vlaamse roots van KBC?
Luc Baltussen
‘Wie tijdens zijn loopbaan gebruik heeft gemaakt van tijdskrediet, moet bereid zijn om langer te werken.’: Voorzitter Pieter Timmermans van het VBO, in ‘De Morgen’.
