TAP EEN PINT MET JE HERSENGOLVEN

Hebt u ooit al een pilsje getapt, puur met de kracht van uw geest? Het kan met de technologie van het Canadese InteraXon, een bedrijf dat hersengolven omzet in computertaal. Dat zou onze omgang met computers grondig kunnen veranderen. Maar wat is de impact op onze privacy?

Die formidabele hersentruc waarmee Obi-Wan Kenobi in Star Wars deuren opent met een simpele frons van zijn wenkbrauwen? U kunt dat binnenkort misschien ook, als u er tenminste een speciaal hoofdbandje voor wilt dragen. InteraXon, een bedrijf uit het Canadese Toronto, wil eind dit jaar nog een toestel lanceren dat hersengolven omzet in computertaal, waardoor u er een pc, een tablet, een smartphone, eigenlijk om het even welk toestel mee kunt bedienen. InteraXon experimenteerde al met een leviterende stoel, een bier-vaatje dat met de eenvoudige kracht van de geest kan worden open- en dichtgezet, en een broodrooster die met de geest kan worden aangezet. ‘Je moet letterlijk héél graag een sneetje toast willen’, zegt Trevor Coleman, medeoprichter van het bedrijf.

Het toestel in kwestie, en verscheidene eerdere versies die al enkele jaren op de markt zijn, werken volgens de principes van het elektro-encefalogram – een methode die al decennia wordt gebruikt in de medische wetenschap, maar nog maar enkele jaren in bredere consumententoepassingen. Die laatste concentreren zich vooral op de elektrische alfa- en bètagolven die ons brein uitzendt, en die kunnen worden opgepikt door sensoren. De alfagolven geven door hoe rustig we zijn, de bètagolven zijn een exponent van aandachtsniveau en stress. Beide golven kunnen eenvoudig worden opgepikt door sensoren die tegen ons voorhoofd zijn geplakt. Tientallen eenvoudige speelgoedtoepassingen liggen al in de winkel. Speelgoedfabrikant Mattel heeft speeltjes op de markt waarmee u rubberen balletjes in de lucht kunt houden door u erop te concentreren.

Hoofdbandje

InteraXon is het eerste bedrijf dat de technologie voldoende heeft geperfectio-neerd en verkleind tot een eenvoudige hoofdband, en daarmee ook dicht bij een productlancering staat. Hun Muse-hoofdband, met vier van die hersensensoren, wordt voorlopig verkocht voor 200 euro – eerst in een gelimiteerde oplage, en vooral gericht op softwareontwikkelaars die toepassingen voor het toestel willen maken. Daarna moet de markt worden uitgebreid. ‘Tot vorig jaar maakten we zelf vooral softwaretoepassingen met hersengolflezers die al op de markt waren, en die waren compleet onwerkbaar’, zegt Coleman. ‘Niemand zet een plastic helm op zijn hoofd om te “praten” met een computer. Daarom brengen we een eigen product op de markt dat een stuk kleiner is. Volgende versies worden nog compacter, waardoor het stilaan evolueert naar iets wat niet vervelender is dan een hoofdtelefoon. En ik durf het, verderop in de rit, bijna niet te hebben over de mogelijkheden van een implantaat.’ (lacht)

Het bedrijf denkt intussen hard na over mogelijke toepassingen. Die beperken zich voorlopig tot plezier-applicaties als de biertapinstallatie of de broodrooster, omdat ze de technologie daarmee het beste kunnen uitleggen. ‘Maar er zijn ook “ernstiger” mogelijkheden’, zegt Coleman. ‘Domoticasystemen die het licht in huis aanpassen aan je humeur, bijvoorbeeld. Zodat je wat vrolijker of minder gespannen wordt door de gemoedskleur die je woonkamer vertoont. Of het entertainmentsysteem op een lijnvlucht, dat je stress-niveau aanvoelt en een relaxerend aanbod samenstelt. Ook de gezondheidszorg wordt een belangrijke markt: de hele industrie die mensen hun brein fit houdt, was in 2011 zo’n 750 miljoen euro waard. Tegen 2020 wordt dat het dubbele. Mensen helpen om geconcentreerd te blijven, beter te slapen of kalm te blijven in een wereld met steeds meer stress, dat is stilaan veel geld waard. Of denk aan de behandeling van hersen- en gedragsaandoeningen als ADHD. Daar kan ons product echt een rol in spelen.’

Onwillekeurige input

Of we daardoor snel muis, toetsenbord en aanraakscherm aan de kant zullen schuiven, is maar de vraag. Maar de ontwikkeling past wel bij een trend in de manier waarop we omgaan met computers, smartphones, tablets en andere slimme elektronicaproducten: de groeiende wens om ook onwillekeurige input door te geven. Zoals onze geografische locatie of ons stressniveau. ‘Dat is, naast de mogelijkheden om het toestel rechtstreeks te gebruiken voor brein- en relaxatieoefeningen, een van de richtingen waarin we kijken: een tweede inputmogelijkheid, waarmee je de computer zonder het zelf te beseffen op de hoogte houdt van je geestestoestand’, zegt Coleman. ‘Het systeem kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat niet-cruciale e-mails even worden tegengehouden omdat je te gestresseerd bent. Ook bij makers van videospelletjes is er meer en meer vraag naar een systeem dat onwillekeurige, biometrische input van de gebruiker doorgeeft, bijvoorbeeld om de moeilijkheidsgraad aan te passen.’

Op termijn kan de Muse-hoofdband zelfs worden gebruikt om emoties te registreren. ‘Dat zit in de plannen, ja’, bevestigt Coleman. ‘Daar is zelfs niet meteen een technologische verbetering van het toestel voor nodig: we hebben gewoon nood aan meer gegevens van gebruikers, zodat we daar patronen in kunnen herkennen die aangeven dat iemand boos, verdrietig of vrolijk is.’

Opgelet: marketeers!

Natuurlijk heeft zo’n ingrijpende technologie ook ethische implicaties. Computers die weten wat we denken, zijn op dit moment niet zo erg: de rekenkracht die ze nodig hebben om een HAL 9000-achtige intelligentie te ontwikkelen is nog ver weg. Maar er zijn misschien wel ergere kapers op de kust, die al actief zijn: marketeers. Zij weten nu al, bijvoorbeeld via wat we over onszelf prijsgeven op Facebook, meer over ons dan we zouden willen. Stel u voor dat zij zouden weten hoe u zich momenteel voelt. ‘Daarom werken we nu al aan vuistregels qua ethiek en privacy’, zegt Coleman. ‘Tegelijk met de bouw van onze technologie bouwen we een International Center for Brainwave Ethics op, waarin we ook professoren uit de hele wereld willen aantrekken, en dat waakt over een paar erg duidelijke regels. De belangrijkste daarvan is dat de informatie die je doorgeeft met je hersengolven altijd van jou is. Dat de gegevensstroom tussen de hoofdband en je computer beveiligd is, dat er altijd met een opt-in-systeem wordt gewerkt zodat je altijd duidelijk aangeeft dat de computer je hersengolven mág lezen enzovoort. Het zal slimme marketingjongens wellicht niet tegenhouden om die gegevens illegaal te gebruiken, maar dat gaat in essentie ook op voor de dingen die je volledig bewust op je Facebookprofiel zet.’

DOOR RONALD MEEUS

‘Het systeem kan ervoor zorgen dat niet-cruciale e-mails even worden tegengehouden omdat je te gestresseerd bent.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content