De G20 bereidt maatregelen voor om het internationale bankwezen aan banden te leggen: het verleden mag niet terugkomen.
Een jaar geleden ging in de Verenigde Staten de investeringsbank Lehman Brothers over de kop. Het faillissement van die vaandeldrager van het Amerikaanse financiewezen wordt beschouwd als het eerste duidelijke signaal dat de wereld een financiële crisis wachtte. Maar de worm zat dan al lang in de appel. Wat boven dreef, waren de onverantwoorde risico’s van veel bankiers op jacht naar een snelle winst. De crisis kostte overheden honderden miljarden aan belastinggeld om banken en bedrijven drijvende te houden.
Veel heil werd verwacht van de zogenaamde G20, die eind vorig jaar in Londen bijeenkwam. De G20 verzamelt de traditionele G8, de rijkste landen van de wereld, en aankomende industrielanden zoals China, India, Rusland, Brazilië en Zuid-Afrika. Die zijn al langer vragende partij voor een grotere rol in internationale instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank, die na de Tweede Wereldoorlog werden opgericht en nog altijd de machtsverhoudingen van die tijd weerspiegelen.
Veel wezenlijke vooruitgang boekte de nieuwe club nog niet. Vorige week bereidden de ministers van Financiën en de centrale bankiers de top voor, die op 24 en 25 september in de Amerikaanse stad Pittsburgh wordt gehouden. In de verklaring die aan de staatshoofden en regeringsleiders zal worden voorgelegd, staat dat een terugkeer naar de gebruiken van het verleden moet worden uitgesloten. Hoe dat kan, is nog niet helemaal duidelijk. Hoe dan ook wordt gevraagd dat de stimuleringsprogramma’s van de verschillende overheden – lees: de inzet van belastinggeld – zeker nog niet worden teruggeschroefd. Er schijnt licht in de duisternis, maardat is nog zwak. Tegelijk stellen de ministers van Financiën een aantal maatregelen voor die banken in depas moeten houden.
Wat dat laatste betreft, werden de heren het alvast niet eens over een aanpak van de riante bonussen die banken uitkeren. Het bleek namelijk dat mensen die aan de basis lagen van alle ellende daar zelf niet slechter van werden. Frankrijk en Duitsland willen een voorbeeld stellen en de bonussen radicaal beperken. De Angelsaksische landen willen de bonussen afwegen tegen de gezondheid van het bedrijf. De kwestie wordt nu voorgelegd aan de Financial Stability Board, een internationale groep van centrale bankiers, die een voorstel moet uitwerken en die ook richtlijnen moet opstellen om het internationale bankieren transparanter te laten verlopen. De bonussen staan dus in Pittsburgh in ieder geval opnieuw op de agenda. De top komt drie dagen voor belangrijke Bondsdagverkiezingen: Angela Merkel kan zich geen gezichtsverlies veroorloven.
Ondertussen is ook het economische klimaat veranderd. Landen klimmen geleidelijk uit de diepste put. De wereld hoeft niet meer te worden gered, zoals de Britse premier Gordon Brown in de lente nog vreesde. Doemscenario’s worden stilaan opgeborgen. Straks moet alleen het puin nog worden geruimd. De mensen die hun baan kwijt zijn, hun spaarcenten en hun huis. Banken hebben daar nietop gewacht om weer bonussen uitte delen.
door Hubert van Humbeeck
De economie kan nog niet zonder het geld van de verschillende overheden.
