Covid-19 heeft een impact op de diagnose van darmkanker in België. Maag-darmspecialist Luc Colemont maakt zich zorgen.
Uit cijfers van het Belgische kankerregister blijkt dat er in de eerste helft van vorig jaar 20 procent minder darmkankers zijn vastgesteld. Dat is onder meer te wijten aan een tijdelijke onderbreking van het bevolkingsonderzoek, een uitgestelde reguliere zorg en angst bij de patiënt voor het ziekenhuis.
Luc Colemont, bezieler van vzw Stop Darmkanker, roept de bevolking meer dan ooit op om de stoelgangtest te doen. ‘Elke dag zijn er tien begrafenissen door darmkanker, waarvan we minstens de helft zouden kunnen voorkomen. Dat is een welvaartsstaat onwaardig.’
Hoe verontrustend zijn de dalende darmkankerdiagnoses?
Luc Colemont: Als een uitgestelde diagnose tot vijf maanden oploopt, is dat wellicht niet problematisch. Maar na acht maanden bereik je een kantelpunt waarbij een darmkanker die in maart perfect behandelbaar was met een operatie, nu aanvullende chemotherapie vereist. Zulke situaties doen zich momenteel voor.
Kost dat op langere termijn mensenlevens?
Colemont: De mortaliteit zal mogelijk enkele procenten hoger liggen. Maar ik denk vooral aan het leed dat we hadden kunnen vermijden. Het RIZIV zal ook meer moeten terugbetalen aan behandelingen die misschien niet nodig waren geweest als er geen uitstel door corona was.
Welk impact heeft de coronacrisis gehad op het Vlaamse bevolkingsonderzoek?
Colemont: Er was een tijdelijke stopzetting in de eerste coronagolf. Die achterstand wordt nu weggewerkt. Er zijn extra coronamaatregelen voor darmonderzoek in ziekenhuizen, waardoor minder onderzoeken kunnen worden gepland, ook al doet iedereen zijn uiterste best. We hebben geen idee welk effect corona heeft op de deelname aan het bevolkingsonderzoek. In 2019 liet 51,1 procent zich testen. Voor de cijfers van 2020 is het wachten tot eind dit jaar. De gegevens zijn er, maar zitten op verschillende plekken. Ik pleit voor de oprichting van een ‘darmkanker-dashboard’. Als men voor covid-19 kan zeggen hoeveel besmettingen en ziekenhuisopnames er elke dag zijn, moet dat voor darmkanker toch ook kunnen? Dankzij het bevolkingsonderzoek hebben we in Vlaanderen nu minder darmkankers dan voor de start van de screening eind 2013. Het zou spijtig zijn als alle inspanningen van de voorbije jaren door corona tenietgedaan zouden worden.
Het RIZIV zal ook meer moeten terugbetalen voor behandelingen die misschien niet nodig waren geweest.
Volgens een studie van Eurostat scoort België slecht wat overheidsuitgaven voor preventie betreft. Wat zou de ambitie moeten zijn?
Colemont: We zouden toch minstens even goed moeten doen als het Europese gemiddelde en zelfs mikken op een top 3. Je kunt niet ambitieus genoeg zijn. Niet alleen het budget voor preventie moet omhoog, ook de middelen voor communicatie, zodat mensen hun stoelgangtest, die misschien al vier weken op de keukentafel ligt, ook effectief uitvoeren. Je krijgt een gratis kans om erger te voorkomen. Grijp die alsjeblieft.
Wat dacht u toen onlangs bleek dat endoscopen in een ziekenhuis niet voldoende gedesinfecteerd waren?
Colemont: Dat is een nachtmerrie voor mijn collega’s, vooral omdat het om een domme, technische fout ging. De perceptie was dat de endoscopen helemaal niet gereinigd waren, terwijl ze dat voor 80 à 90 procent wel waren. Hopelijk verdwijnt dat snel uit het collectieve geheugen.
