Minstens 460.000 Belgen wonen vandaag in het buitenland. Dat zijn er 160.000 meer dan in 2004, al blijft het een select publiek.
Een nieuw leven beginnen in een ander land dat nieuwe kansen biedt: velen dromen ervan en steeds meer Belgen voegen de daad ook bij het woord. Volgens Buitenlandse Zaken waren in juli 403.641 Belgen ingeschreven bij een van hun ambassades en consulaten. Met het geschatte aantal niet-ingeschreven Belgen in het buitenland (57.875) erbij komt de teller op 461.516 te staan. Dat is een aanzienlijke groei, want in 2004 waren de Belgen in het buitenland nog maar met 295.229, en in 2009 met 332.716.
‘De stijging van de voorbije jaren is een effect van de economische crisis, dat we in alle EU-landen zien’, weet professor emeritus demografie Michel Poulain (UCL). ‘Dat is ook volledig normaal bij zo’n crisisperiode. Als er hier minder werk is, zoekt men elders naar opportuniteiten. Zoals bij alle migratiestromen, waar dan ook ter wereld, gaat het ook bij ons vooral om jonge mensen van 25 tot 35 jaar. Er zijn ook kleinere migratiebewegingen, zoals de groep Belgische Marokkanen en Turken die na hun zestigste terugkeren naar hun geboorteland. Als ze de dubbele nationaliteit hebben, worden ze ook meegeteld.’
Ondanks die stijging is België geen land van emigranten, vindt Poulain. ‘Diegenen die vertrekken, zijn avonturiers, ondernemers en jonge mensen die om een specifieke reden in een ander land willen studeren. Maar het blijft een select publiek. Niet te vergelijken met de emigratie vanuit Roemenië of Bulgarije. Dat zijn de landen in Europa waar verhoudingsgewijs het meeste mensen vertrekken. Vergeet niet: wie werkloos is, kan bij ons nog rekenen op een goede sociale zekerheid. Over het algemeen is het wel zo dat meer mensen emigreren uit een klein land dan uit een groot land, omdat je in een klein land minder mogelijkheden hebt om je plannen uit te voeren.’
Wereldveroveraars zijn we niet. De meeste emigrerende Belgen blijven behoorlijk dichtbij, in buurlanden Frankrijk (121.577), Nederland (34.334) en Duitsland (26.371). Nieuwe bestemmingen zoals Brazilië (4407), China (4969), Zuid-Afrika (9450) en Turkije (5470) zijn wel in opmars, net als de Zuid-Europese toeristische landen en de VS (25.907). Ook de voormalige Belgische kolonie Congo (4648) springt er nog steeds uit. ‘Emigranten trekken naar landen waar zich kansen voordoen. Vandaar de (tijdelijke) pieken voor groeilanden zoals China en Brazilië’, verklaart Poulain. Volgens hem onderschatten de cijfers de realiteit, vooral wat de buurlanden betreft. ‘Wie ver van huis is, zal wellicht sneller geneigd zijn steun te zoeken bij de Belgische ambassade of zich op zijn minst te melden. Een Belg die in Zuid-Frankrijk of Spanje woont, zal dat minder snel nodig vinden.’
Thomas Verbeke
‘De vertrekkers zijn avonturiers, ondernemers of jongeren die in een ander land willen studeren.’
