Door de ingewikkelde wisseloperaties aan de kassa’s tijdens de duale periode mogen we ellenlange files verwachten.

Als we niet ingrijpen, mogen we begin 2002 in Amsterdam Centraal ’s morgens om 9 uur aan elk loket wachtrijen van honderd mensen verwachten. Dat berekende de Nederlandse Spoorwegen (NS) begin dit jaar. Het zou gaan om een rij die tegen tienen tot 1200 mensen aangroeit. Dat is natuurlijk een theoretische berekening. In werkelijkheid lopen mensen die geen kaartje kunnen bemachtigen in zo’n situatie gewoon door.

Aan de loketten van een station moet het snel gaan. In dertig seconden meldt een klant zich aan, krijgt een kaartje en betaalt. In de ‘duale periode’ komt daar bij een betaling in gulden nog eens dertig seconden bovenop. De klanten kennen het wisselgeld niet. En ze willen narekenen of ze wel genoeg terugkrijgen. De zowat 12.500 dagelijkse contante transacties in het station van Amsterdam lopen tot 25.000 op. Een verdubbeling van de capaciteit is dus vereist.

Erger wordt het nog voor de kiosken. Die verkopen kleine producten en ontvangen meestal gepast geld. Transactietijd: tien seconden. Als daar dezelfde dertig seconden bijkomen, is dat voor de kleine krantenman niet te behappen. Als hij 10 procent van zijn klanten kan helpen, zal dat al veel zijn.

De Nederlandse Spoorwegen bleef niet bij de pakken zitten en voerde allerlei maatregelen door. Honderden automaten worden op de perrons geïnstalleerd, producten worden in voorverkoop aangeboden. En de wachtende klanten wordt ingefluisterd hoeveel ze in euro zullen terugkrijgen als ze met guldens betalen. Alle beetjes helpen, als de transactietijd maar verlaagt. Als de Nederlandse bank haar invoeringsscenario haalt, dat betekent dat 30 procent van de Nederlanders op dag twee met euro kunnen betalen, zit de Nederlandse Spoorwegen goed.

Maar ook dat betwijfelt de statisticus van de NS. In plaats van 30 zouden het er volgens zijn berekeningen slechts 14 procent zijn. En hij staat met zijn bevindingen niet alleen. Ook de Europese Commissie komt tot vrij schrikbarende resultaten. Als we ons op nieuwjaarsdag alleen maar via de automaten kunnen bevoorraden, zal de capaciteit niet volstaan. De Nederlandse Spoorwegen vraagt dan ook dat de banken op nieuwjaarsdag open zouden zijn.

Wordt het ook in de Belgische stations aanschuiven geblazen? Belgen zijn niet zulke cijferaars als de Nederlanders als het op seconden en cijfers na de komma aankomt. De NMBS is tevreden met een versterking van het personeel in de eerste ‘misschien moeilijke dagen of weken’ van 2002. Om de transacties te versnellen, gelden vanaf 1 februari (!) 2002 bovendien nieuwe afrondingsregels: in het voordeel van de klant of neutraal. Verder moedigt de NMBS de klanten aan om hun abonnement al in de loop van december te verlengen. Laat die Nederlanders zich maar ongerust maken.