Een schare Vlaamse onderzoekers spant zich de laatste tijd in om na te gaan hoe organismen zware metalen in hun lichaam opstapelen, en in welke mate deze kennis gebruikt kan worden om milieuvervuiling te detecteren.

Maar spinnen kwamen in dat verhaal nog niet voor. Tot Frederik Hendrickx van het Laboratorium voor Ecologie aan de Universiteit Gent zich boog over de poelpiraat: een wolfspin van een kleine centimeter groot die vooral in vochtige omgevingen leeft. Wolfspinnen maken geen web, maar jagen hun prooien in groep op, zoals wolven.

De spinnen slaan zware metalen uit vervuilde bodems, zoals zink en cadmium, in hun lichaam op. Ze nemen de vervuiling via hun voeding op, zo blijkt uit een verslag in het vakblad Oecologia.

De metalen hebben een nefaste invloed op het leven van de spinnen. Ze groeien trager en minder, en ze brengen minder jongen groot. Maar ze reageerden vrij snel op de aanwezigheid van de metalen in hun leefomgeving door een soort micro-evolutie: met genetische wijzigingen probeerden ze een deel van de effecten van de besmetting op te vangen, onder meer door het produceren van grotere eitjes.

Zwangere spinnen slagen er op een of andere manier in te voorkomen dat de besmetting hun eitjes bereikt. Tot hun eigen schade, want een deel van hun lichaamsmassa wordt in de eitjes gepompt, zodat ze na de zwangerschap verhoudingsgewijs per eenheid gewicht een hogere dosis giftige metalen meeslepen.

Chemotherapie en chirurgie kunnen samen succesvol zijn in de behandeling van longkanker. Longarts Johan Van Steenkiste van de KU Leuven meldt in de Campuskrant dat een chemotherapie met platinum na een operatie de overlevingskansen bij longkanker met vijf procent verhoogt. Dat lijkt misschien niet veel, maar wereldwijd zou het per jaar toch om negenduizend extra overlevers gaan. Het succes is ook hoger dan een vergelijkbare combinatie bij borstkanker (een winst van 3,5 procent na vijf jaar) of darmkanker.

De hartspier schakelt zichzelf met een zekere regelmaat gedeeltelijk uit. Dat vertelt cardioloog Bernard Gerber van de UCL (de Franstalige tegenhanger van Leuven) in de Artsenkrant. Vroeger dacht men dat het hart in bepaalde omstandigheden in een soort winterslaap kon gaan, waarbij er veel minder bloed naar de hartspier stroomde. Maar dat blijkt dus niet te kloppen. Het gedeeltelijk uitschakelen van de hartspieractiviteit is een nuttige reactie bij een hartaanval, omdat ze de schade aan de hartspier kan beperken.

Vitiligo is een huidaandoening die ontsierende witte vlekken veroorzaakt – popfenomeen Michael Jackson is misschien wel de bekendste patiënt. Dermatologe Nanny Van Geel van het Gentse Academisch Ziekenhuis beschrijft in Gent Universiteit de nieuwe techniek die ze met haar collega’s ontwikkelde om dit probleem te behandelen: ze schaven de aangetaste huid af en smeren ze in met een gel die ze maken van pigmentcellen van de patiënt. Als alles goed gaat, krijgt de vlek na een maand of twee weer pigment.

Samengesteld door Dirk Draulans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content