Deze zomer heeft een nieuwe drug in België zijn eerste slachtoffers gemaakt. Dat gaf aanleiding tot wederzijdse beschuldigingen tussen politici en gerecht in de pers. Of hoe in komkommertijd journalisten en ministers samen uit de bocht kunnen gaan.
ParaMethoxyAmfetamine of PMA heet de nieuwe doder. Deze synthetische drug is enkele maanden geleden uit andere werelddelen naar ons land overgewaaid. PMA wordt verkocht in de vorm van ecstasypillen maar omdat de drug trager werkt dan gewone ectasy is het risico op overdosis veel groter. Dat heeft nu dus al twee gebruikers in Geel en Antwerpen het leven gekost.
Volgens het dagblad De Morgen (13.8.01) kon het ministerie van Volksgezondheid de bevolking niet tijdig waarschuwen omdat ‘het verzwijgen van de informatie over een van de twee PMA-doden in het Antwerpse volgens het kabinet van Justitie gebeurde op bevel van de procureur des konings Bart Van Lijsebeth.’ De krant voegde er – kennelijk op gezag van minister van Justitie Marc Verwilghen (VLD)- aan toe dat ‘in een brief aan het Antwerpse parket-generaal, die vandaag vertrekt, de minister persoonlijk tekst en uitleg vraagt aan procureur des konings Bart Van Lijsebeth (..) Verwilghen wil dan ook weten waarom zijn kabinet niet werd verwittigd maar Volksgezondheid blijkbaar wel.’
Die brief kwam er niet. Minister Verwilghen en/of de journalist vergallopeerde(n) zich andermaal in een poging om, naar aanleiding van de vijfde verjaardag van de affaire-Dutroux, nog eens de gebrekkige communicatie tussen de parketten aan te klagen. De titel op de voorpagina van De Morgen van 11 augustus kon anders wel tellen: ‘Dodende drug: gerecht zweeg als vermoord’.
Ook minister van Volksgezondheid Magda Aelvoet (Agalev) ging uit de bocht. Ook zij verklaarde dat ‘het niet verspreiden van de informatie gebeurde op uitdrukkelijk verzoek van het gerecht.’ Vreemd genoeg nam Volksgezondheid geen contact op met het Antwerpse parket of met de bevoegde Antwerpse onderzoeksrechter. Laat staan dat het Antwerpse gerecht – wie is dat trouwens? – zich begin augustus zou hebben verzet tegen de verspreiding van informatie die al op 26 juli in het journaal van de VRT en in de Gazet van Antwerpen door een expert van het Instituut voor Volksgezondheid openbaar werd gemaakt. Toen werd in detail gewaarschuwd voor het dodelijke PMA en het verwante PMMA (ParaMethoxyMethaAmfetamine). In het kader van het Europese Early Warning System (EWS) waren bovendien alle professionele hulpverleners al op 18 mei voor deze drug gewaarschuwd in het bulletin van de Vereniging voor Alcohol- en Andere Drugproblemen (VAD). In april had een Antwerpse spoedgevallendienst immers PMA gevonden in het urinestaal van een zeventienjarige jongen die daar was binnengebracht (en die twaalf uur later op eigen initiatief weer was vertrokken).
VROEGE WAARSCHUWING
De eerste van de twee PMA-doden, over wie Het Laatste Nieuws op 10 augustus berichtte, viel op 7 juli in Geel; de tweede op 15 juli in Antwerpen. De politiearts was in beide gevallen professor dr. Paul Schepens (UIA). Hij is minder formeel dan de kranten omtrent het rechtstreekse verband tussen PMA en de verdachte overlijdens. Die kunnen evengoed te wijten zijn aan een combinatie van PMA en MDMA (MethyleneDioxyMethaAmfetamine, beter bekend als ecstasy).
Maar geen nood. Op vrijdag 3 augustus waarschuwde professor Schepens het Belgische Early Warning System én het Instituut voor Volksgezondheid. Het samengaan van PMA en ecstasy ‘kan’ immers dodelijk zijn. Maar dat hadden zowel het EWS zelf, de VAD, het Instituut voor Volksgezondheid én – jawel- het Antwerpse parket-generaal al eerder laten weten. Op maandag 30 juli waarschuwde het Antwerps parket-generaal na een brief van het parket van Turnhout de vier andere parketten in het ressort Antwerpen, de vier andere parketten-generaal in het land en de gespecialiseerde bijstandsmagistraat voor het gevaar van het onlangs in België gevonden PMA. De vraag van Turnhout om daaraan nog eens extra ruchtbaarheid te geven, noemde het Antwerpse parket-generaal dan ook ‘achterhaald’.
Maar, zoals een communiqué van het kabinet van justitie op 13 augustus het stelt, hebben ‘de parketten geen bevel gegeven om de informatie over de PMA-doden te verzwijgen.’ Of hoe het kabinet van justitie, in zijn reactie op ‘de uitvoerige doch niet altijd correcte berichtgeving in de pers’ met andere woorden zijn eigen minister en diens collega van Volksgezondheid op hun nummer zet. Terwijl het gerecht deze en mogelijk aanverwante PMA-zaken onderzoekt, moet Volksgezondheid zijn preventieve opdrachten leren uitvoeren.
Frank De Moor
