Alleen veel meer soldaten kunnen de NAVO in Afghanistan helpen. Maar die zijn niet beschikbaar.
Volgende week vertrekken vier Belgische gevechtsvliegtuigen met bijbehorend personeel naar Afghanistan. Ze moeten daar in het zuiden van het land grondtroepen van de NAVO bijstaan in hun strijd tegen de taliban. Afghanistan is een lang en ingewikkeld verhaal. De NAVO is er actief naast een Amerikaanse missie. De Amerikanen verdreven de taliban eind 2001 van de macht omdat zij onderdak boden aan Osama Bin Laden en de terreurgroep Al-Qaeda, die verantwoordelijk zijn voor de aanslagen van 11 september 2001 in New York en Washington. Al-Qaeda houdt zich nog altijd schuil in het woeste grensgebied tussen Afghanistan en Pakistan.
Het conflict in Afghanistan stond lang in de schaduw van de oorlog in Irak. Maar de laatste maanden komen de taliban weer sterk opzetten. Eigenlijk hebben de Amerikanen en de NAVO nog alleen de steden en de militaire basissen onder controle. Op de wegen daartussen kunnen ze zich nauwelijks vertonen. Ze bevinden zich daarmee in ongeveer dezelfde situatie als de Sovjet-Unie in de jaren tachtig, toen die probeerde om Afghanistan op de knieën te krijgen. En dat was niet echt de bedoeling.
Hoe beroerd de situatie is, bleek vorige week toen tien Franse soldaten om het leven kwamen in een regelrechte veldslag in de buurt van de hoofdstad Kabul. Net daarvoor baarde een gecoördineerde actie van talibanstrijders tegen een Amerikaanse basis opzien. Dat wijst er allemaal op dat de NAVO in Afghanistan met meer problemen kampt dan de alliantie wil toegeven. In Parijs was de kritiek hard. Niet de operatie zelf ligt onder vuur, maar wel de strategie en het gebrek aan duidelijkheid over wat de NAVO nu precies in Afghanistan hoopt te bereiken.
Aanvankelijk waren de plannen bijzonder ambitieus. Het bondgenootschap wou niet alleen militair optreden, maar ook aan wederopbouw en staatsvorming doen. Door een gebrek aan coördinatie en de corruptie in hoge Afghaanse kringen komt daar te weinig van terecht. De Amerikanen helpen ook niet, als ze weer eens bij vergissing een groep onschuldige burgers bombarderen – wat vorige week helaas opnieuw gebeurde.
In een opiniebijdrage in De Standaard schreef onderzoeker Sven Biscop van het Egmont Instituut dat niemand nog gelooft in de duurzaamheid van wat de NAVO in Afghanistan doet. Een doorbraak kan alleen met veel meer troepen worden geforceerd, en die zijn niet beschikbaar. De Amerikanen zitten knel in Irak. Met opdrachten in Kosovo, Libanon en Tsjaad zitten ook de Europeanen stilaan aan de grens van hun krachten. Bovendien moet ook dringend met Pakistan worden gepraat, dat in zijn buurland graag voor stoorzender speelt en uit twee ruiven tegelijk eet.
Afghanistan zet aan tot bescheidenheid. Het blijkt dat zelfs de VS op dit moment geen oorlog op twee fronten tegelijk aankunnen. Laat staan dat ze daarnaast nog een front in Iran of Georgië zouden kunnen openen. Afghanistan zet ook aan tot voorzichtigheid. Hoog en droog in hun F-16’s vliegen de Belgen straks mee in een spel waarvan de afloop onzeker is. Als de strategen van de NAVO in Brussel niet uitkijken, eindigt de eerste grote operatie van de alliantie zo ver buiten haar verdragsgebied met een gigantisch fiasco.
door Hubert van Humbeeck
