Zeeland Nazomerfestival opent met Shakespeares tragikomedie Maat voor Maat, in een regie van Koen De Sutter. Measure for Measure, voor het eerst opgevoerd op 26 december 1604 aan het hof van de strenge Jacobus I, is een ‘probleemstuk’ en een compilatie van drie verschillende teksten. Dat houdt De Sutter niet tegen. ‘Als je honger hebt, moet je eten.’
En de problemen lost u op?
KOEN DE SUTTER: Neen, die laat ik zien. Het is zinloos om de grilligheid van het stuk te ontkennen of om te verbergen dat sommige scènes abrupt stoppen en dat er na een komische scène plots een tragische scène begint. We focussen op de dilemma’s van de personages en op de vitaliteit van het stuk.
‘Shakespeare is dead, get over it’, schreef Paul Pourveur onlangs in Etcetera. U bent het daar niet mee eens?
DE SUTTER: Moeten we dan ook zeggen: ‘Bach is dead, get over it’? En wat met Vermeer of Dostojevski? Net als elke kunstenaar leverde Shakespeare niet enkel topwerken af. Maar Hamlet, King Lear en The Tempest zijn geniale werken waarin de uitwerking van de personages en de plotontwikkeling onovertroffen is. Het zijn beschouwende verhalen die relevant blijven.
Wat maakt Measure for Measure tijdloos?
DE SUTTER: De vraag die Shakespeare stelt is: ‘Hoe moet een mens regeren?’ Waar begint de letter van de wet en waar begint de geest van de wet? Hij toont het onvermogen van machthebbers om goed te besturen.
Het stuk speelt zich af in Wenen, in katholieke middens, zodat de protestantse Jacobus I er geen aanstoot aan kon nemen. De libertijnse hertog van Wenen – vertolkt door Han Kerckhoffs – wordt vervangen door de puriteinse Angelo, een rol voor Warre Borgmans. Angelo voert een wet in die de voorhuwelijkse betrekkingen inperkt. De brave Claudio loopt als eerste tegen de lamp – zijn verloofde is zwanger – en moet onthoofd worden. Angelo wil Claudio wél genade verlenen als de bevallige non Isabella, en zus van Claudio, haar maagdelijkheid aan Angelo schenkt. Dan grijpt de hertog in.
In dit verhaal botsen twee werelden: de religieuze en de politieke. Herkenbaar, niet? Al wil ik niet expliciet de link leggen naar wat er vandaag in de wereld gebeurt.
Nochtans speelt u in Zeeland op een symbolische locatie: de Grote Kerk van Veere.
DE SUTTER: In Mechelen spelen we op de binnenplaats van het Hof van Savoye, in het kader van het stadsfestival Op.recht.Mechelen. In Veere spelen we inderdaad in een ontwijde, gotische kerk die ook dienstdeed als munitieopslagplaats en koeienstal. De geschiedenis van die locatie reflecteert onze veranderende houding tegenover religie. Toch wil ik het geen politiek theater noemen. Het is in de eerste plaats een tragikomedie met straffe acteurs – die zullen spelen en zingen – op een straffe locatie. Er is ruimte voor monkellachjes en er is voer voor reflectie.
Afgelopen seizoen speelde u Montaigne. Herkent u zijn filosofie in dit stuk?
DE SUTTER: Ja. Shakespeare las Michel de Montaigne. Dat merk je ook in dit stuk, waarin hij oproept om de mensen met menselijkheid te behandelen. Mocht iedereen dat inzien, het zou een wereld van verschil maken.
Maat voor Maat opent het Zeeland Nazomerfestival en is er te zien van 22 augustus tot en met 3 september. Vanaf 14 september is de voorstelling te zien in Mechelen. Alle info: www.theaterzeelandia.nl en www.oprechtmechelen.be
Els Van Steenberghe
‘Maat voor Maat toont het onvermogen van machthebbers om goed te besturen.’
