Nee, dit is geen toevallige vergissing, het gaat niet over ‘Sex on the Beach’ maar wel degelijk over seks op de werk-tafel, op de bench dus. Geen paniek, het gaat ook niet over ongewenste intimiteiten op de werkvloer. Deze titel heeft wél te maken met de nieuwste spraakmakende ontwikkelingen die we vernomen hebben op het jaarlijkse congres van de European Society of Human Reproduction and Embryology, de grootste jaarlijkse samenkomst van fertiliteitsspecialisten, dit jaar gehouden in Kopenhagen. Enerzijds is een Engelse onderzoeksgroep uit Sheffield er voor het eerst in geslaagd om menselijke stamcellen te laten ontwikkelen tot voorlopers van geslachtscellen. Anderzijds is het een feit dat we gekloonde menselijke embryo’s kunnen maken uitgaande van een gewone lichaamscel en een eicel – en dit in Korea, in het Verenigd Koninkrijk en nu zelfs ook in Gent. Klonen zijn embryonale duplicaten van een individu en bevatten de mastercellen of stamcellen waaruit iedere lichaamscel kan worden afgeleid. Uit die twee feiten vloeit voort dat we in de toekomst voor ieder individu persoonlijke geslachtscellen ‘in vitro’ in het lab kunnen fabriceren.
Uiteraard zou dat in de eerste plaats een medische oplossing zijn voor wie geen eicellen of zaadcellen heeft en daardoor steriel is. Maar laten we onder invloed van de brandende zomerzon even wild fantaseren. Wanneer we eicellen en zaadcellen in vitro kunnen maken, is het met de huidige IVF-technieken makkelijk die in vitro te combineren. Dat is het summum van het virtuele overspel. De voortplanting totaal losgekoppeld van seks! Voortplanten doe je dan niet noodzakelijk meer met je partner, maar je kiest uit een catalogus een donor van een lichaamscel uit een cellenbank. Men kan dromen van oneindig veel combinaties met uitverkoren partners op de bench. One-night stands worden virtuele werkelijkheid en polygamie of polyandrie worden antieke begrippen in het tijdperk van de benchseks. Aerodynamische renners met strakke dijen zoals hier in de Tour de France te bewonderen vallen, komen misschien binnen handbereik.
Je hoeft zelfs niet persoonlijk meer aan voortplanting te doen. Nu betekent dit dat je genen uit de pool van de mensheid verdwijnen, maar dan zou je gewoon je celmateriaal aan een bank kunnen geven en zo je genen in de populatie houden. Het idee ‘gekozen’ te worden op basis van je opgegeven capaciteiten alleen al klinkt aanlokkelijk. Het aantal ‘hits’ per maand tellen wordt een nieuwe verslaving.
Wat ook zo fantastisch zou zijn, is dat leeftijd geen rol meer speelt. Jonge groene blaadjes en midlife-mannen, die nu gegeerde partners zijn voor de voortplanting, krijgen dan opeens geduchte concurrentie van rijpere vrouwen en jonge adonissen die het niet méér of juist wel alleen van hun looks moeten hebben. Verder wordt het dan ook mogelijk voor carrièrevrouwen om eerst hun professionele gang te gaan, zonder last van de ‘biologische klok’. Met benchseks kunnen ze jonge eicellen laten maken wanneer de carrière het toelaat. Behalve leeftijd speelt ook afstand geen rol meer. Cellen of hun klonen kunnen eenvoudig reizen in ingevroren toestand. We kunnen ze zelfs de ruimte in sturen. We hoeven slechts enkele aardbewoners en veel cellen de ruimte in te sturen om onze buitenaardse kolonies te bevolken.
Afschrikwekkend? Ik geef toe, het is een vrij onbezonnen gedachtegang, maar de werkelijkheid gaat vaak verder dan de verbeelding. Als het klopt dat we steeds onvruchtbaarder worden, dan zijn we tot uitsterven gedoemd. Tenzij we op basis van eicellen en zaadcellen uit stamcellen het scheppingsverhaal kunnen overdoen. Het zal langer dan zeven dagen duren, maar dan zullen we tenminste weten wie Adam en Eva waren. Seks wordt overbodig, niet de man, niet de vrouw.
JOSIANE VAN DER ELST
