Begin mei daverde het Brusselse college Saint-Michel op zijn grondvesten: tijdens een retraite zou een vijftienjarig meisje met vijf jongens seks hebben gehad. Een van die jongens zou de zoon van een federale minister zijn. Via een anoniem interview zou die minister geprobeerd hebben de verantwoordelijkheid in de schoenen van het meisje te schuiven.
‘Exclusif: scandale sexuel au collège Saint-Michel‘, prijkt op zaterdag 3 mei in vette letters op de voorpagina’s van de kranten van de Sudpresse-groep. ‘In het meest chique college van het land vond tijdens een retraite een groepssekssessie plaats’, schrijft journaliste van dienst Nawal Bensalem. ‘Het prestigieuze Saint-Michel, waar koning Filip en zijn broer Laurent naar school gingen, heeft er alles aan gedaan om de affaire geheim te houden.’
Het sensationele nieuws over het seksschandaal in de favoriete school van de Franstalige Belgische upper class zal de rest van het weekend op radio, tv en internet blijven zoemen.
‘De affaire’ dateerde van januari van dit jaar, maar kwam pas eind maart aan het licht. Toen werd een meisje uit het vierde middelbaar in de ziekenboeg van de school betrapt in een ‘compromitterende houding’ met een jongen uit het derde. Dat ene ‘incident’ zorgde ervoor dat anderen zich geroepen voelden om bij de directie ‘oude feiten’ over het meisje te rapporteren. Feiten die zich afspeelden op een bezinningsuitstap in Libramont.
Spirituele retraite
De nacht van donderdag 23 januari op vrijdag 24 januari. De leerlingen van het vierde middelbaar van het jezuïetencollege Saint-Michel uit Etterbeek zijn in het klooster van Libramont op spirituele retraite om er zich over de christelijke waarden en normen te bezinnen. De jongens slapen in de ene zaal, de meisjes in de andere. Maar niet iedereen geeft zich die nacht over aan de slaap der onschuldigen. In de badkamer van de jongensslaapzaal heeft een meisje seks met vijf mannelijke klasgenoten. ‘De ene na de andere jongen stapte de badkamer binnen’, zegt de advocaat van een van hen. ‘De eerste werd gemasturbeerd, de twee volgende hadden gemeenschap met het meisje. De laatste twee jongens werden ook gemasturbeerd.’
In de Sudpresse-kranten van zaterdag 3 mei geeft een moeder van een van de jongens anoniem haar versie van de feiten. ‘Dat meisje stond al langer bekend om haar nymfomane neigingen’, beweert ze. ‘Op vraag van een van de jongens kwam ze die nacht naar hun slaapzaal. Ze droeg een niemendalletje en installeerde zich in de badkamer. Eerst kwam de aanstichter bij haar langs, gevolgd door drie anderen. Daarna zijn ze mijn zoon gaan halen. Hij sliep. Het was halfvijf in de ochtend. Hij wou niet gaan, maar ze drongen aan. Uiteindelijk ging hij overstag, alleen om dag tegen haar te zeggen. Zij heeft hem toen ook ‘aangeraakt’, niet meer dan dat. Dat duurde niet langer dan een minuut. Daarna heeft ze nog geprobeerd een half slapende moslimjongen te masturberen, maar de anderen zeiden dat ze moest stoppen.’
Op vrijdag 18 april riep de directie de betrokken ouders naar school. De anonieme moeder stuurde haar advocaat. Op die bijeenkomst maakte directeur Paul-Benoît de Monge de Franeau bekend dat hij de procedure gestart had voor de definitieve uitsluiting van de jongens. ‘Die procedure bulkt van de fouten’, zegt de moeder die 3e mei verontwaardigd in de kranten van Sudpresse. Een week eerder, op zaterdag 26 april, zat er een mail van Saint-Michel in haar mailbox met de mededeling dat alle jongens meteen geschorst werden. ‘De directie heeft een collectieve straf gegeven, terwijl elk geval verschillend is’, klaagt ze. ‘Alle ouders gaan in beroep en als we geen gelijk krijgen, trekken we naar de rechtbank.’
Ook het meisje wordt van school gestuurd. Alleen mag zij wel nog haar examens afleggen, omdat ze ‘een kwetsbare adolescente’ zou zijn die het ‘van in haar kindertijd heel moeilijk heeft’. Als kind zou ze namelijk misbruikt geweest zijn door haar grootvader.
Directeur De Monge de Franeau reageert liever niet op de onthullingen in Sudpresse. ‘Het gaat hier om een privézaak die in de eerste plaats de school aanbelangt’, zegt hij. ‘De feiten staan haaks op onze waarden en ook al zijn de leerlingen geen hooligans of bandieten, toch heb ik mijn beslissing om hen te schorsen naar eer en geweten genomen.’
Geen taboes
Het collège Saint-Michel heeft de naam elitair, conservatief en zeer streng te zijn. Er zaten niet alleen prinsenkinderen op de schoolbanken, ook Jacques van Ypersele de Strihou, de kabinetschef van de koningen Boudewijn en Albert, en politici zoals wijlen Paul Vanden Boeynants, François-Xavier de Donnea (MR), Charles Picqué (PS) en Olivier Maingain (FDF) volgden er les.
Vandaag is Olivier Minne een van de bekendste televisiepresentatoren in Frankrijk, waar hij al decennia het populaire spelprogramma Fort Boyard presenteert. Begin jaren zeventig tot halverwege de jaren tachtig was hij een leerling in het collège Saint-Michel. ‘Ik startte er mijn schoolcarrière op mijn zesde in 1973’, zegt hij. ‘Toen liepen er nog heel wat jezuïetenpaters rond die hun stempel op het dagelijkse reilen en zeilen drukten. Het was een zeer conservatieve school. Toch was er in het middelbaar ruimte voor kritiek. De lessen godsdienst werden gegeven door priesters die het konden verdragen dat hun leerlingen katholieke dogma’s op de korrel namen. Voor de jezuïeten van Saint-Michel waren er geen taboes.’
Het was een strenge school? ‘Ja, met een uitgebreide lijst regeltjes. Zo was lopen in de gangen strikt verboden en heerste er voor de oudere scholieren een totaal rookverbod, terwijl in die tijd in de meeste andere Brusselse middelbare scholen roken wel toegestaan was. Toch gingen we dolgraag naar school, je kon er ons vaak op woensdagnamiddag en in het weekend treffen. Er hing een speciale sfeer.’
Begin jaren zeventig stamden vrijwel alle leerlingen van Saint-Michel uit de Franstalige bourgeoisie. Olivier Minne: ‘Naast de zonen van Albert en Paola was ook de rest van de Belgische adel er goed vertegenwoordigd. In mijn klas zaten veel hertogen en markiezen. Op school was ik een van de eersten uit het laagste echelon van de bourgeoisie. Na mij volgden nog veel leerlingen zonder blauw bloed, waardoor het elitaire een flinke knauw kreeg.’
Federale minister
Zondagochtend 4 mei. Directeur Paul-Benoît de Monge de Franeau tikt verwoed op het toetsenbord van zijn pc. Gisteren heeft hij na de schandaalberichten in de kranten aan het persagentschap Belga laten weten dat hij geen commentaar meer wenst te geven over ‘gebeurtenissen binnen het college’. Nu legt hij de laatste hand aan een mail gericht aan de ouders van alle leerlingen van Saint-Michel. ‘Het college zit in het midden van een mediastorm en daarom wil ik aan onze leerlingen vragen maandag de grootst mogelijke terughoudendheid tegenover journalisten aan de dag te leggen’, schrijft hij. Hij laat de ouders ook weten dat die dag in de klassen de consequenties van eventuele loslippigheid meegedeeld zullen worden. Hij besluit met een bede om steun: ‘opdat het college de levenskwaliteit die ons moet verbinden kan terugvinden’.
Niet iedereen is even enthousiast over de mail van de directeur en een enkeling forwardt hem meteen naar Sudpresse.
Woensdag 7 mei.Het Laatste Nieuws schrijft wat al een paar dagen onder journalisten van de Franstalige pers gonst: het anonieme interview met een ouder in de kranten van Sudpresse van 3 mei zou door niemand minder dan een minister uit de federale regering gegeven zijn. De krant vraagt zich af ‘of de minister zo druk heeft uitgeoefend op de school om de zoon en de eigen carrière te beschermen’. De minister in kwestie reageert via een woordvoerder met een cryptische sms: ‘Iedereen weet dat elke publicatie van elementen van de identiteit van minderjarigen verboden is, los van elke vorm van laster die dat ook is.’ De krant schrijft ook dat het Brusselse parket een opsporingsonderzoek start ‘naar een schandaal waarbij de zoon van een federale minister betrokken is. Vlak na vier anderen had hij seks met een meisje van vijftien.’
Strikt juridisch is gemeenschap met iemand jonger dan zestien ‘aanranding van de eerbaarheid’. In de eerste artikels die vlak na het interview met de ‘anonieme ouder’ over de zaak verschenen, was steeds sprake van ‘een zestienjarig meisje’, of: een meisje dat volgens de wet oud genoeg is om met seks in te stemmen. Woordvoerster Anja Bijnens van het Brusselse parket bevestigt formeel: ‘Het meisje was inderdaad vijftien.’
Journaliste Nawal Bensalem van Sudpresse ontkent dat de ‘anonieme ouder’ de primaire bron is voor haar artikel dat de berichtgeving over de ‘gangbang’ van Saint-Michel in gang zette. ‘Andere bronnen liggen aan de basis’, zegt ze. ‘Ikzelf heb met die anonieme ouder geen contact gehad, dat interview is afgenomen door een collega. Meer willen we daarover niet kwijt.’
Donderdag 8 mei. De ouders van het meisje sturen via hun advocaten een perscommuniqué de wereld in. ‘Onze dochter lijdt erg onder de media-aandacht die volgt bovenop de stigmatisering door haar schorsing op het college’, laten ze weten. De nachtelijke gebeurtenissen op retraite in Libramont beschouwen ze als een ‘vergissing van de jeugd’. ‘In plaats van dit allesvernietigende mediacircus had ze eerder nood aan een begripvolle en opvoedende reactie.’ Ze voegen er ook aan toe ‘dat hun dochter niet de aanstookster is zoals meermaals geschreven is’.
Omerta
Een ex-leerling omschrijft zijn vroegere school Saint-Michel als ‘een witgekalkt graf’. Zijn naam wil hij niet gepubliceerd. Toen het college vlak voor de start van het schooljaar 2001-2002 door een ander seksschandaal dooreengeschud werd, zat hij halverwege zijn middelbaar. ‘Ook toen gold er zowel voor leerlingen als voor leerkrachten een door de directie opgelegde omerta.’
Tijdens de zomervakantie van 2001 werd onderwijzer Luc T. gearresteerd op verdenking van aanranding van drie leerlingen. Aanleiding was een klacht van ouders via de onderwijsinspectie van de Franse Gemeenschap. Bij de directie hadden ze geen gehoor gevonden. ‘Sinds eind jaren tachtig gonsde het nochtans al van de geruchten over meester Luc’, zegt de ex-leerling. ‘Hij had een voorkeur voor blonde jongens. Hij gaf ze ‘bijlessen’ in zijn appartement aan zee en nam een paar slachtoffers mee op vakantie. Hij speelde openbaar bizarre spelletjes met hen en werd op een schooluitstap zelfs met een jongen in bed betrapt. Collega’s gingen bij de directie klagen, maar er gebeurde niets. Ook klachten van ouders verdwenen in de prullenmand. De familie T. was heel actief op school en had het ‘juiste’ profiel. Waarschijnlijk negeerde de directie daarom zo lang de klachten over Luc T.’
In januari 2005 werd T. uiteindelijk veroordeeld tot vijf jaar voor verkrachting en aanranding. Als hij bij een psychiater in therapie ging, hoefde hij zijn straf niet uit te zitten. De toenmalige directeur van Saint-Michel die wegens schuldig verzuim mee op het beklaagdenbankje zat, ging vrijuit.
DOOR JAN STEVENS
De schooldirecteur laat de ouders weten dat in de klassen de consequenties van eventuele loslippigheid meegedeeld zullen worden.
