Eurocommissaris Neelie Kroes wil met het actieplan ‘Open het Onderwijs’ elk Europees klaslokaal tegen 2020 digitaal maken. Aan het EuroCollege in Rotterdam vinden ze dat een gruwel. Zij kiezen resoluut voor boeken, pen en papier. ‘Je leert kinderen beter hoe kritisch na te denken dan hoe de iPad3 werkt.’
Op aanraden van de onderwijsinspectie kocht directeur Edu van de Walle in 1999 een dertigtal computers voor de leerlingen van zijn EuroCollege, een kleine privéschool in Rotterdam met middelbare en hogere beroepsopleidingen in international business, hotel- en evenementenmanagement.
‘Ik richtte twee computerzalen in waar studenten konden werken, zoals dat toen modern was’, zegt Van de Walle. ‘Maar elke keer als ik langs het lokaal liep, zag ik foute schermen openstaan: pornowebsites, privémails, spelletjes. Slechts een enkeling zat achter zijn computer huiswerk te maken.’
‘Na een paar jaar van ergernis en sancties uitdelen had ik er op een dag genoeg van. In 2004 knikkerde ik alle computers buiten. Sindsdien is het EuroCollege synoniem voor een ouderwetse succesformule: boeken, pen en papier, een schoolbord, hard werken en begeesterde docenten voor de klas. Een sobere en vrij strenge aanpak die blijkbaar veel ouders en studenten aanstaat.’
In 1998 werd Van de Walle, die van opleiding historicus is, directeur van het EuroCollege. Zijn 230 studenten betalen 11.000 tot 14.000 euro inschrijvingsgeld per jaar, voor een versnelde maar erkende studie van 2,5 jaar in plaats van vier jaar.
‘Onze focus ligt op een stevige en bij momenten zware opleiding’, zegt Van de Walle. ‘Ik denk dat dat nodig is om de studenten klaar te stomen voor de moderne ondernemerswereld. We zijn de enige hogere beroepsopleiding in Nederland die studies van vier jaar mag aanbieden in 2,5 jaar. In het tweede jaar werken studenten gemiddeld vijftig à zestig uur per week. Weken van tachtig uur zijn hen ook niet vreemd.’
Na Rotterdam opende het EuroCollege ook al vestigingen in Amsterdam en Eindhoven. Tegen 2016 zijn er plannen voor Arnhem.
Directeur Van de Walle is niet anti-digitalisering. Hij heeft een iPhone en iPad, ligt naar eigen zeggen de hele nacht te mailen en schonk al zijn personeelsleden een iPhone. ‘Natuurlijk ben ik mee met de moderne communicatiemiddelen. Ik heb net het nieuwe besturingssysteem iOS7 gedownload. Alle studenten hebben trouwens ook de laatste nieuwe snufjes. De regel is alleen dat we binnen de schoolmuren alle toestellen uitschakelen om efficiënter te kunnen werken. Thuis mogen ze hun papers op de computer maken.’
Erbarmelijk onderwijs
De analoge aanpak van het EuroCollege staat haaks op de digitale lesvormen waar praktisch iedere andere westerse school mee experimenteert: tablets in de klas, digitale lesborden, of andere online leeromgevingen. De docenten van het EuroCollege gebruiken geen internet, geen beamers, geen multimedia. De leerstof komt enkel uit boeken.
‘Je moet onze manier van lesgeven begrijpen in het grotere verhaal. Het onderwijsniveau in Nederland is erbarmelijk’, zegt Van de Walle. ‘Al jaren tuimelen we naar beneden in de internationale onderwijsrankings. ‘De gemiddelde leerkracht, zoals ik ze ken uit de klassen van mijn kinderen, is erg lamlendig. Meer bezig met zijn of haar weekendplannen dan met de leerstof. Dat Nederland weinig goede leerkrachten heeft, is het gevolg van grote bezuinigingen die teruggaan tot 1983. Het lerarenloon is toen met zo’n veertig procent gedaald. Sindsdien hebben scholen nooit nog echt goede docenten weten aan te trekken.
‘Er is veel lesuitval doordat leerkrachten zich ziek melden, of onverwachts op vakantie vertrekken. Studenten worden vaak achter computers gedropt met een opdracht die ze alleen moeten oplossen, zogenaamd om hen zelfstandig te leren werken. Ik vind dat onverantwoord. Van zestienjarigen met gierende hormonen in het lijf mag je niet verwachten dat ze zo’n computer gedisciplineerd gebruiken. Ondoordachte digitalisering is dat. De huidige digitale middelen zijn trouwens over vijf jaar alweer verouderd. Je leert kinderen beter hoe ze kritisch nadenken dan hoe de iPad3 werkt.’
In veel Nederlandse scholen worden cursusboeken volgens Van de Walle niet eens meer uit de plastic folie gehaald. ‘Alleen de sterkste plantrekkers komen ongehavend uit zo’n zoek-het-maar-uitonderwijs. Tegenover die dramatische situatie proberen wij een alternatief te bieden. Mijn jongste twee zonen heb ik om die redenen van school gehaald en in een privéschool gestoken. Mijn oudste zoon studeert aan het EuroCollege.’
Rust en structuur
‘Voor ik naar het EuroCollege kwam, volgde ik een andere opleiding’, zegt Florine Logtestijn, 21 jaar. ‘Daar mochten we op de laptop werken tijdens de les. Iedereen zat natuurlijk op Facebook en Twitter. Die vrijheid werkte niet voor mij. Ik vond het aantrekkelijk dat computers hier verboden zijn. Ik heb rust en structuur nodig om me te kunnen concentreren.’
‘Natuurlijk weet ik hoe ik een Facebookgroep moet oprichten of hoe ik efficiënt moet googelen’, zegt Sjoerd Dijkshoorn, 19 jaar. ‘Als ik later een eigen bedrijf opricht, weet ik ook wat ik op mijn website wil. Ik heb misschien de technische achtergrond niet om zelf die site te programmeren, maar op school heb ik wel een visie leren ontwikkelen.’
Twijfels
‘Ik heb mijn twijfels bij de geheelonthouding van het EuroCollege’, zegt Saskia Van Uffelen, ceo van IT-bedrijf Bull Belux en als ‘Digital Champion’ in België pleitbezorger voor digitale integratie in het onderwijs. ‘Steekt de directeur niet een beetje zijn hoofd in het zand tussen halfnegen en vier uur? Digitalisering is niet meer weg te denken uit de wereld. Niet elke leerling moet dezelfde digitale scholing krijgen. Sommige scholen werken bijvoorbeeld alleen voor een vak als aardrijkskunde met tablets. Maar als school moet je durven inspelen op de maturiteit van je leerlingen en toekomstgericht en innovatief te werk gaan. Het nieuwe actieplan van Neelie Kroes om de digitale vaardigheden op scholen en universiteiten te bevorderen, lijkt me nodig om het onderwijs en de realiteit beter op elkaar af te stemmen.’
DOOR ELKE LAHOUSSE
‘Van zestienjarigen met gierende hormonen in het lijf mag je niet verwachten dat ze zo’n computer gedisciplineerd gebruiken.’
