Patrice Chéreaus ?Don Giovanni?.
Op de Salzburger Festspiele in 1994 kreeg de Franse regisseur Patrice Chéreau eindelijk de kans om Mozarts ?Don Giovanni? te ensceneren. Samen met dirigent Daniel Barenboim koesterde hij dat project al jaren, maar om allerlei redenen had het nooit het levenslicht gezien. Twee jaar geleden bracht opera-intendant Gerard Mortier hen samen in ?zijn? Salzburg en zorgde voor een indrukwekkende bezetting.
Barenboim kreeg het hard te verduren in de internationale pers : zijn ?mechanistische? Mozart werd voorbijgestreefd genoemd. De Weense pers vond ook Chéreaus enscenering een mislukking. Mortier was echter koppig. Vorig jaar al werd die ?Don Giovanni? hernomen, en dit jaar kreeg Chéreau nogmaals de kans om zijn productie te perfectioneren. Met grotendeels dezelfde bezetting maar zonder Barenboim, die werd vervangen door de Schotse dirigent Donald C. Runnicles.
Deze ?Don Giovanni? is ongetwijfeld het hernemen waard. De opera ensceneren in het Festspielhaus met zijn reusachtige bühne was nochtans geen makkelijke opdracht. Maar scenograaf Richard Peduzzi loste dat goed op. Hij ontwierp een reeks huizenhoge gevels met daarin enkele deuropeningen. De verschillende delen van die gevels bewegen onafhankelijk van elkaar waardoor telkens andere ruimtes ontstaan. Scenografie is hier architectuur van de theatrale ruimte en geen opeenvolging van opzichtige en irritante decorwissels.
Toch blijft de bühne zeer ?uitgestrekt? en daarop verschijnen de personages als eenzame en kwetsbare figuren. Wat Chéreau met zijn zangers weet te bereiken, is adembenemend. Hij heeft er natuurlijk de cast voor. Ferruccio Furlanetto is een ronduit schitterende Don Giovanni. Niet enkel zijn vocale mogelijkheden zijn enorm, ook als acteur heeft hij een bijna angstaanjagende présence. Lella Cuberli is een heel mooie en broze Donna Anna, en Catherine Malfitano speelt de sterren van de hemel als Donna Elvira. Bryn Terfel maakt indruk als Leporello, maar nu en dan gaat hij iets te brutaal de buffo-toer op.
Chéreau lijkt al die begaafde zangers met zachte maar besliste hand tot de top van hun kunnen te hebben gebracht. Bij dit soort artiesten moet je vooral schaven en slijpen, het potentieel is er. Kortom, Chéreaus personenregie is van een ingehouden en verfijnde intensiteit.
Opera krijgt hier een directe en haast filmische werking. Voeg daarbij Mozarts muziek en sublieme zangers en we krijgen een kunstvorm die gewoon niet mag verdwijnen. Jammer dat Chéreau voorlopig geen opera meer wil doen.
Jan Goossens
Ferruccio Furlanetto en Bryn Terfel in Don Giovanni : adembenemend.
