De Sabena-personeelsleden leefden boven hun stand: te veel mensen, te hoge lonen, te weinig flexibiliteit, te weinig arbeidsuren… Daarop moest de maatschappij wel crashen, heette het. De intussen ex-Sabeniens kunnen nu de tenenkrommende thriller volgen die in de parlementaire onderzoekscommissie over de failliete nationale luchtvaartmaatschappij opgevoerd wordt.
Gerespecteerde lui uit de Belgische financiële wereld als Jan Huyghebaert of Valère Croes weten als bestuurder/voorzitter van de maatschappij maar half wat er gebeurt. Topmedewerkers doen hun dagelijkse ding in de wetenschap door de Zwitserse minderheidsaandeelhouder gerold te worden. Volgens gedelegeerd bestuurder Paul Reutlinger is de aankoop van 37 nieuwe toestellen de redding van de luchtvaartmaatschappij en volgens zijn opvolger Christoph Müller zijn ondergang. De Belgische overheid, de hoofdaandeelhouder en de Belgische bestuurders laten de minderheidsaandeelhouder Swissair niet alleen het laatste woord maar ook het vele Belgische Sabena-geld. Cruciale beslissingen worden genomen zonder medeweten van voorzitter Fred Chaffart, laat staan van voogdijminister Rik Daems (VLD).
Terwijl begin vorig jaar in Zaventem reddingsplannen worden gesmeed met grote inleveringen van het personeel, stuurt de Swissair-voorzitter premier Guy Verhofstadt een brief om te melden dat zijn maatschappij wegens financiële problemen niet langer een solide partner kan zijn. De Belgische overheid doet daar niets mee, integendeel, zij verkondigt dat de Zwitsers Sabena volledig zullen overnemen. Het lijkt er steeds sterker op dat Swissair niet alleen Sabena heeft gerold maar ook Verhofstadt persoonlijk. In de zomer van 2001 sluit de premier met de Zwitserse baas in het geheim het zogenaamde hotelakkoord, dat onder meer voorzag in vers geld vanuit Swissair. Maar Mario Corti wist toen al dat het met Sabena afgelopen was. Een Zwitsers parlementsrapport over het faillissement van Swissair leert dat de luchtvaartmaatschappij vier maanden eerder een akkoord sloot met drie grootbanken om in ruil voor nieuwe kredietlijnen zijn dochtermaatschappij te laten vallen. Het beruchte overleg in het Astoria is fake. Inderdaad, de dag voor Swissair met het geld over de brug moet komen, vraagt de maatschappij het concordaat aan. Dat wordt Sabena fataal.
Op het kabinet van de premier spreken ze nu openlijk over de valsheid en de kwade trouw van de Zwitserse aandeelhouder van Sabena. Maar de met veel tamtam aangekondigde klacht tegen de Zwitsers komt er maar niet. Daar is een reden voor. De Belgen zouden de vinger in eigen oog steken. De Zwitserse rechtbank zou zeker oordelen dat de Belgische staat als hoofdaandeelhouder van Sabena de grootste verantwoordelijkheid draagt en opmerken dat de Belgische bankiers en cabinetards in de raad van bestuur hun werk niet hebben gedaan.
Intussen vragen leden van de Belgische Sabena-commissie zich af wat de eerste minister te verbergen heeft. Het kabinet-Verhofstadt meldt eerst niet over Sabena-dossiers te beschikken, maar vindt na enige heisa wat nietszeggende dingen terug. Die weigerachtigheid voedt het vermoeden dat het spoor naar de Wetstraat 16 nog ophefmakende zaken kan opleveren. Over het eindwerk van de parlementaire onderzoekcommissie van Raymond Langendries (CDH) bestonden geen illusies. Met de dag wordt het echter een spannender thriller, waarin de politieke overheden en het zakelijke establishment de zwakke rollen spelen.
Guido Despiegelaere
