Het culturele najaar, van de VS tot West-Europa, kleurt Russisch.

Geen land ter wereld stuurde ooit zo veel kunstschatten tegelijk naar het buitenland als wel Rusland in deze herfst. (Geen land is, geografisch gesproken, dan ook zo groot als Rusland). Russia! in New Yorks Guggenheimmuseum (tot 11.1) bevat 250 kunstwerken, van de 13e eeuw tot vandaag. In het Musée d’Orsay in Parijs vindt een grote multidisciplinaire expositie plaats – met schilder- en beeldhouwkunst, design, architectuur en fotografie (tot 8.1). Schrijvers komen voorlezen, musici musiceren, films worden gedraaid. Voor zijn filiaal in Amsterdam heeft het Hermitagemuseum uit Sint-Petersburg 200 hoogwaardig artistieke souvenirs van Russische pelgrims naar het Heilig Land gereserveerd (tot 26.3).

In diverse Belgische steden ten slotte start deze week officieel het 20e Europaliafestival. Een meervoudig gebeuren met Russische kunst, muziek, theater, dans, literatuur en film. Traditioneel Europalia’s moederhuis, gaat de Bozar in Brussel met de grootste tentoonstellingen lopen. Avant-garde in Rusland (1900-1935) telt in zijn rangen revolutionair bevlogen hoogvliegers als Kamir Malevitsj en Vladimir Tatlin (tot 22.1). Van Tsaar tot Keizer pakt uit met 300 objecten die een stuk contrastrijke geschiedenis, van Ivan de Verschrikkelijke tot Catharina de Grote, illustreren.

Actuele kunst is niet florissant vertegenwoordigd. De coole en indringende portretfotografie van Sergej Bratkov – overigens een geboren Oekraïner – is een doekje voor het bloeden; te zien in het Gentse SMAK (tot 8.1). De schamele wezen van het Moskouse Conceptualisme stellen diep teleur. Ze lijken gedoemd door de heiligverklaring van hun vaders, van wie dan nog het aanstellerigste en minst tijdsbestendige in het Muhka wordt geëxposeerd (Antwerpen tot 27.11).

Dat de formule van het festival aan modernisering toe is, lijkt evident. Het teert nog wat op de roep van prestigieuze etalage voor naties ter kennismaking met hun cultuur. Maar dat is het al lang niet meer. De historica en ex-Europalia-medewerkster Geneviève Tellier breekt in haar boek Europalia. Stop ou encore? (Uitg. Labor) een lans voor een nieuw concept: verschillende Europse steden tonen tegelijk een aspect van een algemeen cultuurthema: gotiek, barok, noem maar op. Aan de ploeg van Europalia de taak om te coördineren. Uit dit werken op het gemeenschappelijke patrimonium zou zoiets als Europese solidariteit kunnen groeien, aldus Tellier. Klinkt nobel.

J.B.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content