De Britse schrijver Jonathan Coe (1961) is een grootmeester in politieke en sociale satire. Vanaf woensdag is zijn ‘Rotters’ club’ op Canvas te zien.
info : Rotters’ Club. Vanaf woensdag 14 december elke woensdag op Canvas omstreeks 21.40 uur.
De boeken van Jonathan Coe zijn uitgegeven bij Meulenhoff. Coe schreef ook een vervolg op ‘De Rotters’ Club’: ‘De Gesloten Kring’ (2004).
Jonathan Coe behoort tot de top van de hedendaagse schrijvers. Zijn romans zijn meeslepende verhalen over mensen die leven in verwarring en twijfel. Wat Jonathan Coe zo groot maakt, is zijn ironische, scherpe analyse van de maatschappelijke, politieke en sociale context waarin hij zijn personages plaatst. In zijn antihelden geeft hij zijn lezers niet alleen een helder tijdsbeeld en een warm medeleven mee, hij ontleedt haarfijn het tijdsgewricht waarin ze leven. Het moordende testament ( What a carve up!), waarmee hij bij ons doorbrak, is een polemische afrekening met het liberalisme in de Thatcher-jaren, en schetst het beeld van een familie. De Rotters’ club, een boek uit 2001, speelt zich af in het Birmingham van de jaren zeventig en toont enkele opgroeiende jongeren. Enkele vijftienjarige jongens moeten op een middenklasseschool de kansen grijpen die hun ouders nooit gekregen hebben. Het is een boek dat gaat over opgroeien, over de vakbonden, muziek, de IRA, sociale onrust, hoop en geen hoop op de toekomst, over het verdwijnende socialisme, liefde, punk, rock, ouders die het ook niet meer weten.
Toen de BBC besloot om van het boek een driedelige televisieserie te maken (door BBC uitgezonden begin dit jaar), was schrijver Jonathan Coe daar opgetogen over. In feite had hij ooit – ‘ik moet eerlijk toegeven: zonder enige hoop dat zij daarmee akkoord zouden gaan’ – aan scenarioschrijvers Dick Clement en Ian La Frenais gevraagd of zij het niet zagen zitten om de roman te adapteren voor film. ‘Zij waren mijn idolen in de jaren zeventig. Ik was verslaafd aan hun series, aan Porridge en meer nog aan Whatever Happened to the Like-ly Lads?. In die tijd bestond er nog geen video. Je kon je favoriete series niet opnemen. Mijn enige alternatief was de aankoop van de neergeschreven versies van de tv-series die de BBC in die tijd nog uitgaf. Terwijl mijn collega-schrijvers-in-wording waarschijnlijk Henry James en Marcel Proust aan het lezen waren, leerde ik Clements en La Frenais’ sitcomscripts min of meer uit het hoofd. Het ritme dat in mijn dialogen zit, is rechtstreeks overgenomen uit Whatever Happened to the Likely Lads?. Ik heb er in een roman ooit indirect een hommage aan gebracht. Dat mijn werk nu wordt geadapteerd door Clement en La Frenais betekent ongelooflijk veel voor me’, zei Coe in een interview met de BBC.
In de serie heeft de BBC uitermate haar best gedaan om details uit de jaren zeventig zo authentiek mogelijk weer te geven. Producer Chrissy Skinss: ‘We hebben documentaire archiefbeelden van belangrijke momenten gebruikt, zoals de verkiezingen van 1974 en het jubileum van de koningin in 1977.’ Vooral de muziek, die ook in het boek een belangrijke rol speelt, werd nauwkeurig in de verfilming geplaatst: Mud, Ray Davies, Roxy Music, Yes, Mike Oldfield, Gary Shearston… ‘Het verschil tussen nostalgie en sociale geschiedenis is dat het laatste de dingen bevat die je liever vergeet’, schreef The Guardian toen de BBC-serie begin januari 2005 werd uitgezonden. ‘Een van de kwaliteiten van de tv-versie van The Rotters’ Club is dat ze zo handig tussen de twee manoeuvreert, tussen gekoesterde herinneringen en pijnlijke oprispingen van het geheugen.’
A.L.
