In amper vier maanden tijd verspeelde de Hessische SPD het vertrouwen van zijn kiezers. Nationaal lijken de sociaaldemocraten hun lesje te hebben geleerd.
Met 36,7 procent van de stemmen zag de SPD na de deelstaatverkiezingen van september 2008 geen reden om aan de spreekwoordelijkheid van Hessen als rode burcht te twijfelen. Vier maanden later is de kleur bewaard gebleven – maar dan van schaamte. De partij verloor 35 procent van haar achterban bij alweer nieuwe deelstaatverkiezingen. Die kwamen er alleen omdat de sociaaldemocraten Hessen in een pure impasse hadden geleid. Onder de lokale voorzitster Andrea Ypsilanti hadden ze geprobeerd om een rood-groene coalitie op de been te brengen. Daarvoor hadden ze de stemmen van de radicale Die Linke gevraagd en toegezegd gekregen. Omdat Ypsilanti vóór de verkiezingen dergelijke steun had uitgesloten, voelden nogal wat kiezers zich bij de neus genomen.
De operatie was ook een brug te ver voor de nationale SPD, die haar geloofwaardigheid had verbonden aan het afwijzen van zelfs maar een schijn van samenwerking met Die Linke. De Hessische stap kostte partijleider Kurt Beck zijn kop, en liet de socialisten in opperste verwarring achter. Vier Hessische SPD’ers ontzegden Ypsilanti te elfder ure hun steun, en verhinderden haar minister-presidente te worden. Het parlement van de deelstaat werd ontbonden.
Dit stukje slecht theater werd nu cash betaald. Ypsilanti’s opvolger, de onfortuinlijke Thorsten Schäfer-Gümbel, krijgt spottende schouderklopjes omdat hij de vrije val van de SPD tot staan bracht op 23,7 procent van de stemmen. Die Linke betaalt een gevarenpremie en flirt met de kiesdrempel. Voor de rest niets dan lachende winnaars: de FDP poetst het geschonden blazoen van het neoliberalisme op en klimt gezwind tot 16,1 procent, de groenen veroveren 13, 7 procent en de zittende, eigenlijk onpopulaire minister-president Roland Koch van de CDU geeft geen krimp. Hij blijft pal op 37 procent, en mag straks kiezen met wie hij het behoorlijk door de economische crisis getroffen Hessen, de rijkste deelstaat van de republiek, verder wil besturen. Zijn ‘speciale’ investeringsplan voor de bouw en sanering van scholen, dat de bouwindustrie een duwtje in de rug moet geven, is zelfs door de oppositie als zinvol onthaald. De groene bezwaren tegen de verdere uitbreiding van de Frankfurtse luchthaven worden weggewuifd. Koch speelt de rustbrenger en spreekt de hardnekkige geruchten tegen als zouden er massaal jobs worden geschrapt in de openbare diensten.
Jan Braet
