De fiscale amnestie is een flop gebleken, maar er zijn wel stevige kapitalen naar België teruggevloeid. Met dank aan de Europese spaarrichtlijn.
Minister van Financiën Didier Reynders (MR) had in januari 2004 ambitieuze cijfers op zijn operatie fiscale amnestie geplakt. Ze zou de schatkist 850 miljoen euro moeten opleveren – net voldoende om het gapende gat in de begroting dicht te rijden. En van de naar schatting 174 miljard Belgische euro’s die ergens bij buitenlandse banken op rekeningen stonden, moest minstens een tiende weer bij Belgische banken terechtkomen. Tegen dat licht is de balans twaalf maanden later aan de magere kant.
Ja, er keerden het voorbije jaar tussen de 8 en de 10 miljard in het buitenland belegde euro’s naar België terug. Maar niet dankzij de eenmalige bevrijdende aangifte (EBA), het eufemisme voor fiscale amnestie. Een recent rapport van de bank ING stelde vast dat op niet meer dan een tiende van de teruggevloeide kapitalen de EBA-boete van 6 of 9 procent werd betaald.
Op 18 december 2004, twee weken voor het einde van de regeling voor fiscale amnestie, had de schatkist iets meer dan 100 miljoen euro aan boetes geïnd. Mogelijk zijn er in de kerstpe- riode nog een paar berouwvolle zondaars bij gekomen, maar enkel onverbeterlijke optimisten als Reynders zelf geloven dat het totaalbedrag misschien nog opliep tot 250 miljoen.
Het politieke gekissebis, het technische knip-, plak- en oplapwerk dat een wet moest voorstellen en de verregaande rechtsonzekerheid – er lopen nog altijd klachten tegen de regeling, onder andere bij de Europese Commissie en het Arbitragehof – hebben de fiscale amnestie genekt. En evengoed de Belgische mentaliteit: wie jarenlang belastingen heeft ontdoken, krijgt niet een-twee-drie in zijn hersenen geprent dat hij tegen een kleine boete vrij over al dat geld kan beschikken.
Nogal wiedes dat Belgen massaal kozen voor een bedekte terugtocht, soms via speciale bankproducten, maar evengoed handje contantje. De Belgische consumptie is het voorbije jaar twee keer zo snel gestegen als het Europese gemiddelde en de vastgoedprijzen swingen de pan uit – hoogstwaarschijnlijk is de lawine van grijs geld daar niet vreemd aan. Het teruggekeerde kapitaal heeft de Belgische economische groei bevorderd, zoals de voorvechters van de fiscale amnestie het hadden voorspeld. Maar het is niet de fiscale amnestie die de stortvloed heeft teweeggebracht. Wel de Europese spaarrichtlijn die in juli 2005 in werking treedt. Die verplicht alle EU-landen en enkele staten uit de periferie, zoals Zwitserland, om gegevens uit te wisselen over buitenlandse beleggers. En wie die regel wil omzeilen, wordt gedwongen om zware voorheffingen in te voeren – die oplopen tot 35 procent tegen 2013. Beleggen in het buitenland verliest daardoor zijn geheime karakter, of wordt stukken minder lucratief in de uitzonderingslanden – België, Oostenrijk, Zwitserland en Luxemburg. In dat licht wekt het nauwelijks verwondering dat een pak Belgen eieren voor zijn geld heeft gekozen: we leggen onze flappen namelijk liever op de toog in een café om de hoek dan in de galmende hallen van een bank in Luxemburg-stad.
Frank Demets
Wie jarenlang belastingen heeft ontdoken, gelooft niet meteen dat hij tegen een kleine boete vrij over al dat geld kan beschikken.
