Groen-Kamerlid en hoogleraar mensenrechten Eva Brems is streng voor het regime van de Russische president Vladimir Poetin. Ze wil een streng signaal in Sotsji.
Heeft het wel zin om op te roepen tot een boycot van de Winterspelen? Gaat het niet in de eerste plaats om sporters die zich vier jaar hebben voorbereid? (Werner Fischer, Antwerpen)
Eva Brems: De meeste mensen en organisaties die het woord ‘boycot’ in de mond nemen, hebben het niet over een boycot door de atleten. Wel over een politieke boycot. We vragen dat regeringsvertegenwoordigers zouden wegblijven van de openingsceremonie, en dat ze duidelijk zeggen dat ze dat doen uit ongenoegen met de mensenrechtenschendingen in Rusland. Een boycot van de Spelen zelf steun ik niet. Het is belangrijk om deze gelegenheid aan te grijpen om een signaal te geven. Het regime van Poetin voert een autoritair beleid dat oppositie en activisten onderdrukt en dat homofobie in wetten giet. De Spelen bieden een unieke kans: alle ogen van de wereld zijn op Rusland gericht.
Een van de basisrechten van de mens is het recht op leven. Maar wat als de mens door de bevolkingsgroei en economische welvaartsdrang zelf een bedreiging vormt voor zijn noodzakelijke levensbehoeften? Mag een (wereld)gemeenschap ingrijpen ter zelfbehoud? (François Degryse, Eernegem)
Brems: Mensenrechten worden vooral gezien als individuele rechten van mensen die nu leven. Er wordt wel gepleit voor de erkenning van rechten van toekomstige generaties, die de overheden van vandaag zouden verplichten om maatregelen te nemen die ervoor zorgen dat er over 100 of 200 jaar nog gezonde lucht en drinkwater is. Die rechten zijn nog niet erkend door de wereldgemeenschap. Het is belangrijk om een beleid te voeren dat de wereld leefbaar houdt. Maar natuurlijk niet op om het even welke manier. Mensen gedwongen steriliseren om de bevolkingsgroei in te dijken, is op zich strijdig met mensenrechten.
De kwestie van de mensenrechten lijkt meer en meer in een politiek opbod tussen grote mogendheden te verzeilen. Is dat wel een gunstige evolutie? (William Vananderoye, Hasselt)
Brems: Het is een tweesnijdend zwaard. Mensenrechten kunnen maar werken als ze een sterk discours zijn, en als de grote mogendheden er regelmatig aan refereren. Dat versterkt het mensenrechtendiscours. Het zou problematischer zijn als bepaalde grootmachten mensenrechten resoluut zouden afwijzen. Tegelijkertijd is het een probleem dat die grootmachten niet consequent zijn in het inroepen van mensenrechten. Dat riskeert mensen cynisch te maken over de rol van mensenrechten als instrument van emancipatie en maatschappelijke verandering.
Is het terecht dat Vlaanderen het minderhedenverdrag nog niet ondertekende? (Jef Hendrickx, Antwerpen)
Brems: België ondertekende het verdrag wel, maar ratificeerde het niet. Ik betreur dat, maar ik begrijp die reactie wel. Het verdrag beschermt alleen individuele rechten van leden van minderheidsgroepen omdat er onvoldoende politieke steun is om collectieve rechten te beschermen. België heeft daarentegen wel gekozen voor een model van collectieve rechten. Die zijn gebaseerd op het territorialiteitsprincipe en krijgen vorm via het federalisme. Dat men in Vlaanderen in sommige situaties verplicht is het Nederlands te hanteren, toont aan dat we groepsrechten voorrang geven op individuele rechten. Want sommige Vlamingen zouden misschien liever Frans of Engels gebruiken. Dat is een legitieme keuze. Bovendien hebben we daar een precair evenwicht in gevonden dat voortdurend in onderhandeling is.
Vraag van de week
Er komt binnenkort een einde aan uw politieke carrière. Waarop bent u trots als u terugblikt? (Els De Backer, Stabroek)
Brems: Ik ben trots dat ik de moed heb gehad om als enige in het hele parlement, in een bijzonder vijandige sfeer, tegen het boerkaverbod te stemmen. Dat is strijdig met mensen- en vooral vrouwenrechten. En ik ben ook trots dat ik in het debat over de GAS-boetes de stem heb mogen verkondigen van een heel groot deel van de bevolking. Denk maar aan jongeren en middenveldorganisaties, die door de meerderheidspartijen en de N-VA brutaal genegeerd werden.
Volgende week: Bioloog Dirk Draulans. Mail uw vraag naar mijnvraag@knack.be en maak kans op twee filmtickets.
Sven Vonck
