Als een wilde weldoener op het toneel verschijnen, dat is het handelsmerk van de Italiaanse premier Silvio Berlusconi. Deze keer heeft hij er ‘persoonlijk’ voor gezorgd dat de zieltogende luchtvaartmaatschappij Alitalia een doorstart kan maken.
Alitalia raakte in april in acute problemen toen de geplande overname door Air France-KLM in het water viel. De Frans-Nederlandse luchtvaartmaatschappij raakte het niet eens met de vakbonden bij de nationale luchtvaartmaatschappij, maar haakte ook af doordat Berlusconi in volle verkiezingsstrijd stelde dat de nationale trots niet in buitenlandse handen mocht vallen.
Zodra zijn regering was aangetreden, moest Berlusconi meteen in de schatkist graaien om Alitalia in de lucht te houden. Een lening van 300 miljoen euro diende Il Cavaliere de tijd te geven om een reddingsplan uit te werken, waarbij patriottische ondernemers het nodige kapitaal zouden leveren.
Eind vorige week kondigde de premier aan dat de bank Intesa Sanpaolo, die belast was met de concrete uitwerking van het reddingsplan, zo goed als klaar was met haar huiswerk. Over de details bleef Berlusconi vaag. Het scenario ligt nochtans al een tijdje op tafel. Alitalia wordt opgesplitst in twee delen, waarbij alle winstgevende onderdelen gebundeld worden. Het ene deel zou dan een doorstart maken, terwijl het andere binnen de kortste keren failliet zal gaan.
Dat het personeel niet ongeschonden uit de strijd zal komen, staat nu al vast. Volgens de meest optimistische schattingen verdwijnen ongeveer 4000 van de huidige 19.400 banen, terwijl anderen geloven dat de helft van de werknemers straks op straat staat. Luchtvaarteconoom Eddy Van de Voorde ziet geen onoverkomelijke juridische problemen. ‘Dit soort constructies wordt wel vaker gebruikt om saneringen door te voeren in de privésector’, stelt de Antwerpse professor. ‘De regering zal deze zet desnoods zelf legaal maken, maar Europa zal nauwlettend toekijken hoe de herkapitalisering wordt doorgevoerd. Berlusconi zou er het liefst opnieuw overheidsgeld in stoppen, maar dat is verboden.’
Daarom zal het gezonde deel van Alitalia vermoedelijk samengaan met Air One, de andere grote speler in het Italiaanse luchtruim. De schulden worden vakkundig onder de mat geveegd, verwacht Van de Voorde: ‘De niet-bevoorrechte schuldeisers zullen in de kou staan, terwijl de Italiaanse staat zonder twijfel de spons zal vegen over de rest.’ Op zijn eentje kan Alitalia volgens hem onmogelijk overleven. ‘De operatie met Air One maakt de sanering verteerbaar voor het Italiaanse publiek en is uitstekend voor het ego van Berlusconi, maar je moet er rekening mee houden dat Air France-KLM niet ver weg is. Het netwerk van Alitalia is erg complementair aan dat van Skyteam, dat mikt op schaalvergroting in de strijd tegen de twee andere grote allianties in de sector. Ik verwacht dat de constructie met Air One een tussenfase is. Zodra de splitsing een feit is, komen de vroegere kandidaat-overnemers opnieuw aankloppen.’
Manu Sinjan
