Dirk Draulans
Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Ook andere dieren dan de mens hebben emoties zoals vreugde en verdriet.

Dieren hebben geen gevoel voor humor. Dat is niet verwonderlijk. Er zijn ook veel mensen die geen gevoel voor humor hebben. Humor is een afgeleide van onze vergevorderde en intense manier van communiceren waar nog niet iedereen vat op heeft.

Dieren spelen natuurlijk wel met elkaar. Dieren spelen ook met mensen, maar niet met woorden. Daarom is het zo verbazend in het wetenschappelijke topvakblad Science te lezen dat dieren kunnen lachen. Waarom zouden dieren lachen als ze geen gevoel voor humor hebben?

Neurologen stelden al een tijdje geleden vast dat de circuits die lachen mogelijk maken, in vrij primitieve zones van de hersenen liggen. Zij bestonden dus al lang voor er sprake was van de moderne mens. Ondertussen zijn er aanwijzingen dat ratten, honden en chimpansees tot een soort lachen in staat zijn. Ratten lachen natuurlijk niet zoals wij, maar produceren kreetjes van 50 kilohertz die positieve emotionele gevoelens reflecteren en waarin, zoals in ons gelach, een gradatie te vinden is. Ratten kunnen zelfs gekieteld worden om dit soort ‘lachjes’ te produceren.

Lachen is dus niet aan humor gekoppeld, maar aan plezier. Een van de eerste zaken waar kersverse ouders zich op focussen, is of hun baby lacht. Als het kindje lacht, heeft dat niets met grappen en grollen te maken, maar alles met een algemene staat van welbevinden.

Ook als kinderen spelen, wordt er nogal wat afgelachen. Wie goed oplet, zal zien dat bij kinderen die tikkertje of andere achtervolgingsspelletjes spelen, vooral degene die achternagezeten wordt het luidste lacht – een gedrag dat eveneens bij chimpansees beschreven is. Het is ook al lang bekend dat lachen goed is voor de gezondheid, misschien omdat het een indicatie is van een zich goed voelen.

Nog altijd gaan veel mensen ervan uit dat emotionele gevoelens, zoals vreugde en verdriet, typische kenmerken van de sterk ontwikkelde menselijke hersenen zijn. Maar zelfs de ontdekker van de evolutieleer, Charles Darwin, wist al dat dat niet het geval is. Het is daarom verbazingwekkend dat die notie zelfs nu nog altijd geen gemeengoed in het menselijke denken is.

Wij blijven ons zo graag als iets unieks zien, als iets wat helemaal losstaat van de rest van de dierenwereld. Een staaltje arrogantie dat op geen enkele manier biologisch onderbouwd kan worden. Wij zijn gewoon de zoveelste variatie op hetzelfde thema. Alleen kunnen we het beter uitleggen.

Dirk Draulans

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content