Muziekculturen en dans uit Rajasthan.

In het noordwesten van India situeert zich de deelstaat Rajasthan (de woonplaats van de radja’s), bij de Indiase onafhankelijkheid in 1947 ontstaan uit een samenvoeging van lokale Rajpoet-vorstendommen met de Engelse enclave Ajmer. De vele tempels en paleizen getuigen ook vandaag nog van het rijke politieke en culturele leven onder de Rajpoeten-maharadja’s. De Rajpoeten (afgeleid van Rajpoetra of zoon van de vorst) doken op in de zevende eeuw en waren een volk van krijgers voortkomend uit een vermenging van de oorspronkelijke bevolking van Rajasthan met binnendringende stammen. Alhoewel zij nooit meer dan een tiende van de bevolking uitmaakten, drukten ze er toch hun stempel op. Ook op muzikaal vlak speelden de radja’s een belangrijke rol, onder andere door de vele concerten die ze organiseerden. Maar vandaag zijn de hofoptredens deels vervangen door buitenlandse tournees.

De muzikanten in Rajasthan behoren tot verschillende kasten onder andere de Manganijar en de Langa. De Langa waren oorspronkelijk Hindoes die zich onder het bewind van Mogulvorst Aurangzeb (1658-1707) tot de islam bekeerden. Hun muziek houdt stilistisch het midden tussen de eenvoud van de volksliederen en -dansen èn het raffinement van de Noordindiase klassieke muziek. Zij zijn traditioneel verbonden met de Sindi-Sipahi, families die als mecenas optreden en hen vragen belangrijke gebeurtenissen als huwelijk, geboorte en overlijden muzikaal te begeleiden. Eén van hun belangrijkste instrumenten is de sârangî, een viersnarige vedel met acht ( gujaratan-sârangî) of 25 ( sindi-sârangî) meetrillende snaren.

In tegenstelling tot de Langa, zijn de Maganijar niet verbonden met bepaalde families. Ze begeleiden elkeen die erom vraagt en bespelen bij voorkeur de kamajacha, een vedel die in vergelijking met de sârangî lagere tonen voortbrengt met een meer afgeronde klank. Ook slagwerk speelt in hun muziekrepertoire een belangrijke rol.

Het twaalf leden tellend Musafir Ensemble wil de diverse muziekculturen uit Rajasthan binnen een ruimer kader plaatsen, waarbij ook dans de nodige aandacht krijgt. Typisch is de tera tali, een pelgrimsdans naar aanleiding van het feest van Baba Ramdeu, een beschermheilige die zowel door moslims als Hindoes wordt vereerd. Ook slangenbezweerders en fakirs komen aan bod.

Het geheel staat onder leiding van tablaspeler Hamid Khân, die behoort tot een vooraanstaande muzikale familie in Jaipur (de hoofdstad van Rajasthan).

Johan Van Acker

Muziektradities uit Rajasthan door het Musafir Ensemble op 24/5 om 20.30 in het Zuiderpershuis in Antwerpen, op 31/5 om 20.00 in de Vooruit in Gent en op 26/7 op het Sfinksfestival.

Musafir Ensemble : een volk van krijgers.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content