QATAR: DE SLAVEN VAN HET WK VOETBAL

GANESH De Nepalees van 16 keerde uit Qatar terug in een doodkist. © PETER PATTISON/GUARDIAN NEWS & MEDIA LTD

Aan de rand van de woestijn in Qatar bouwen gastarbeiders uit Nepal en India aan de droom van het WK voetbal in 2022. Velen betalen de job met hun leven.

Pete Patisson wachtte elf dagen op de luchthaven van Kathmandu op de terugkeer van Ganesh. De jongen stond te boek als een noeste werker. Daarom had zijn familie hem ook naar Qatar gestuurd, naar een van de nieuwe bouwwerven aan de Perzische Golf. Ganesh werd 16 jaar. Hij kwam terug in een rode doodkist.

Patisson is een Britse leraar. Daarnaast houdt hij zich als journalist bezig met ‘vormen van moderne slavernij.’ Hij woont sinds acht maanden in Nepal. In de Britse krant TheGuardian berichtte hij over het lot van Ganesh, en onthulde hij nog meer sterfgevallen. Alleen al tussen juni en augustus stierven 44 Nepalese arbeiders in Qatar, de meesten aan hartaanvallen of na arbeidsongevallen – documenten uit de Nepalese ambassade in Qatar staven dat. De onthullingen zijn explosief, want Qatar organiseert in 2022 het WK voetbal. Het emiraat zal naar schatting 100 miljard dollar uitgeven aan nieuwe wegen, hotels en stadions, gebouwd door gastarbeiders als Ganesh, die zich bij 50 graden Celsius voor een hongerloon uit de naad werken.

Veel wijst erop dat de 44 dode Nepalezen geen uitzondering zijn. Intussen maakte de Indiase ambassadeur bekend dat er in de eerste vijf maanden van het jaar ook 82 Indiase arbeiders omkwamen. Bovendien hadden 1466 landgenoten hun beklag gemaakt over slechte arbeidsvoorwaarden. Als daar geen verandering in komt, vreest het Internationaal Vakverbond dat er weleens 4000 arbeiders in Qatar kunnen omkomen voordat de eerste wedstrijd op gang is gefloten.

Klein Zwitserland

Het bericht over de dood van de Nepalezen schrok ook de voetbalwereld op. Willi Lemke, speciaal VN-commissaris voor Sport, overweegt om waarnemers van de Internationale Arbeidsorganisatie naar Doha te sturen. De optie om Qatar het wereldkampioenschap te ontnemen, moet ‘door de FIFA als ultiem pressiemiddel achter de hand worden houden’, aldus Lemke.

Alleen al uit Nepal trekken elk jaar meer dan 100.000 mensen naar de grote bouwwerven aan de Golf. In Doha zag Patisson Nepalese mannen die opeengepakt als vee met z’n twaalven in enge kamers wonen, smerige toiletten gebruiken en met honderden twee keukens delen. In een kamer achter de Nepalese ambassade ontdekte hij tientallen arbeiders die gevlucht waren voor hun opdrachtgevers.

Bedrijven nemen de paspoorten af van buitenlanders wanneer ze het land binnenkomen. Bovendien komen veel arbeiders met hoge schulden het land binnen, omdat ze thuis provisies moesten betalen aan uitzendbureaus. Een half jaar geleden al zei de Nepalese ambassadrice dat de Golfstaat ‘een open gevangenis’ was. Vorige week werd ze teruggeroepen.

Voor emir Tamim al-Thani en zijn vader Hamad, stichter van het moderne Qatar, wegen de onthullingen erg zwaar. Ze stellen ‘het wonder van Qatar’ ter discussie. Qatarezen maken hun handen niet vuil, meer dan 90 procent van de arbeiders in het emiraat zijn buitenlanders. Bijna de helft is afkomstig uit Nepal, de anderen komen uit India, Pakistan of Indonesië.

Qatar stelt zich graag voor als een ‘klein Zwitserland’ aan de Golf, welvarend en stabiel, investerend in diplomatie, kunst, onderwijs, sport – een begrip onder de volkeren. Elk jaar komen ontwikkelingshelpers uit alle hoeken van de wereld samen voor de Doha-conferentie die zich over het welzijn van de planeet buigt. Daarom zagen velen het WK voetbal in goede handen in Qatar.

Op de bouwwerven van Qatar gaat het er anders toe. In Lusail City verrijst een nieuwe stad, waar straks ook het stadion voor de finale zal staan. Gastarbeiders asfalteren hier straten in een loden hitte. Patisson ging op bezoek bij de familie van Ganesh. De jongen werd volgens oud gebruik verbrand aan de oever van de rivier. ‘Voor hij vertrok is mijn zoon nooit ziek geweest’, zegt de vader. ‘Ik wil het woord Qatar nooit meer horen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content