Europa stuurt steeds meer ons asiel- en migratiebeleid. Maar regulariseren blijft een nationale aangelegenheid.

Op 6 maart hield het Progress Lawyers Network een boeiend colloquium over migratie en waardig werk en over de invloed van Europese regelgeving op de rechtspositie van buitenlandse werknemers.

De Europese Unie, zo viel te horen, wilde zich in eerste instantie niet bemoeien met het asiel- en migratiebeleid van de lidstaten. Maar met het vrij verkeer van personen, diensten en goederen binnen de eengemaakte markt groeide ook de behoefte om de buitengrenzen van de Unie beter tegen ongewenste gasten te beveiligen. En dus haalt Europa inzake migratiebeleid steeds meer het laken naar zich toe. Hoofdbetrachting is illegale migranten buiten de deur houden, maar het is bekend dat dit geen doorslaand succes is. Heel veel mensen zonder papieren komen jaarlijks Europa binnen, niet afgeschrikt door het gegeven dat de aan Europa grenzende zeeën het voorbije decennium in massagraven zijn veranderd.

Voor hooggeschoolde veelverdieners heeft Europa een soepel systeem met blauwe arbeidskaarten op poten staan, maar voor laaggeschoolde arbeidskrachten blijft de mogelijkheid tot legale arbeidsmigratie uit derde landen beperkt.

Voor mensen zonder papieren bestaat er dan weer nauwelijks Europese regelgeving. Het Europees pact over Immigratie en Asiel stelt alleen dat regularisatie beperkt moet blijven tot een ‘geval per geval-beoordeling’. Geen collectieve regularisaties dus, maar verder blijven de lidstaten individueel bevoegd om uit te maken wie voor regularisatie in aanmerking komt.

Maar net zoals in de Verenigde Staten wordt ook in Europa het hebben van werk steeds meer het doorslaggevende criterium voor het krijgen van verblijfsdocumenten, vertelde advocate Marie-Pierre De Buisseret van Progress Lawyers Network. De advocate waarschuwde in haar uiteenzetting voor die doorgedreven koppeling tussen werk en verblijfsrecht. ‘Wie zijn verblijfsrecht ontleent aan zijn baan, bevindt zich in een oneindig veel zwakkere positie dan een normale werknemer’, zei ze. Hij of zij is immers geneigd om het even welke arbeidsomstandigheden te aanvaarden, om toch maar legaal in het land te kunnen blijven. De Buisseret sprak in dat verband van de ‘privatisering van het verblijfsrecht’.

Het is ook nog maar de vraag, vervolgde de advocate, of de overheid wel voldoende actie onderneemt tegen een van de belangrijkste drijfveren van illegale immigratie, namelijk de aanwezigheid van een grote zwarte arbeidsmarkt. Volgens De Buisseret knijpt de overheid vaak een oogje dicht omdat mensen zonder papieren een economisch interessant arbeidsreservoir vormen.

Sinds kort is er een ontwerp van Europese richtlijn om werkgevers die illegalen aan het werk zetten strenger te bestraffen. Marie-Pierre De Buisseret betreurt echter dat de strijd tegen illegale migratie en niet het bestraffen van de uitbuiting van werknemers zonder papieren het hoofddoel van die richtlijn uitmaakt. Hebben werknemers zonder papieren in theorie namelijk dezelfde rechten op de werkvloer als hun legale collega’s, dan wordt daar in de praktijk steevast een loopje mee genomen.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content