Pragmatiek voor principes

Servië De weg naar de EU blijft nog lang. © reuters

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken geven Servië opnieuw een duwtje richting lidmaatschap.

De kersverse Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal (VVD) zal zich zijn eerste vergadering met zijn Europese collega’s nog lang heugen. Nederland moest er maandag mee instemmen dat de 27 lidstaten de EU-kandidatuur van Servië doorsturen naar de Europese Commissie. ‘Zesentwintig landen wilden simpelweg snel doorgaan met Servië’, excuseerde Rosenthal zich meteen na de vergadering. ‘We stonden geïsoleerd.’ Nederland heeft zich altijd verzet tegen verdere toenadering tussen Servië en de EU zolang niet alle oorlogsmisdadigers zijn aangehouden.

Hoewel het slechts om een van de vele tussenstapjes naar volwaardig lidmaatschap gaat, is de beslissing niet zonder betekenis. De Europese kandidatuur van Servië is altijd gekoppeld geweest aan de samenwerking van het land met het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag. En uit die hoek is er al geruime tijd geen goed nieuws gekomen.

De Bosnisch-Servische oud-generaal Ratko Mladic, die beschuldigd wordt van oorlogsmisdaden en genocide tijdens de Bosnische burgeroorlog (1992-1995), loopt nog altijd op vrije voeten. Mladic bevindt zich volgens de speurders in Servië en wordt volgens de aanklagers van het Joegoslaviëtribunaal onvoldoende opgejaagd. In juni publiceerde de hoofdaanklager van het tribunaal, de Belg Serge Brammertz, nog een kritisch rapport over de Servische jacht op oorlogsmisdadigers.

Heeft de EU de arrestatie van Mladic dan losgelaten als voorwaarde? Nee, zeggen de EU-buitenlandministers in koor. Samenwerking met het Joegoslaviëtribunaal blijft een vereiste. Alleen verdiende Servië een positief signaal omdat het in een ander probleemdossier, met name Kosovo, bereidheid tot dialoog heeft getoond.

Toch zullen velen niet gerustgesteld zijn. Eerder deze maand nog stelde Brammertz in een interview met De Standaard en La Libre Belgique dat ‘de indruk zou kunnen ontstaan’ dat de EU zich meer en meer door geopolitieke overwegingen laat leiden, ’ten koste van het justitiële’. Brammertz beseft dat hij volledig afhankelijk is van politieke druk om Mladic voor de rechter te krijgen. Maar voor heel wat lidstaten is het evenzeer belangrijk, zo niet belangrijker, om de anti-Europese gevoelens in Servië niet verder aan te wakkeren. Anders zou het land zich wel eens definitief van Europa kunnen afkeren en zo de stabiliteit in de regio kunnen bedreigen. Een pragmatische redenering, waar de nabestaanden van de 8000 slachtoffers die de troepen van Mladic in Srebrenica maakten, wellicht maar weinig begrip voor kunnen opbrengen.

Eén geruststelling voor hen: de Servische weg naar volwaardig lidmaatschap is nog lang. De Europese Commissie moet nu onderzoeken of het land klaar is om aan toetredingsgesprekken te beginnen. En die gesprekken zelf nemen doorgaans ook meerdere jaren in beslag.

Gerry Meeuwssen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content