De Israëlische diplomate Colette Avital over Israël en Palestina, geweld en wederzijds onbegrip.
Colette Avital heeft zitting in de Knesset voor de Arbeiderspartij, was in haar carrière onder meer consul-generaal in New York, en staat al lang met beide benen in het Israëlische vredeskamp _ hoe klein dat dezer dagen ook geworden is. Zij was in Brussel voor de herdenking van de zesde verjaardag van de moord op Yitzhak Rabin, die toevallig samenviel met de ‘Euromed’-bijeenkomst over Europa en de Middellandse Zee, én met het bezoek van Yasser Arafat en Shimon Peres. Op het BBC-nieuws kwam die dag de melding van het Israëlische leger dat het zich enerzijds ging terugtrekken uit de Palestijnse stad Kalkilya, en dat het anderzijds zijn posities ging versterken in andere Palestijnse steden.
Weet u waar dat leger mee bezig is?
Colette Avital: Nee. Ik zie de coherentie niet. Het is een infernale logica en we laten ons in een val lokken. We riskeren, als we daar blijven, willens nillens in een Libanese situatie terecht te komen. Ik was ertegen dat het leger die steden binnenviel, en ik hoop dat het er zo gauw mogelijk weer uit wegtrekt, en ik bedoel nu. Ik hoor dat ze gedaan hebben wat ze wilden _ het oppakken van 44 terroristen _ en dan moeten ze er nu maar uit weg. Het zou veel beter geweest zijn als Arafat zelf de situatie onder controle had gekregen.
De Palestijnen zouden toch ook moeten inzien dat het in hun belang is dat wij daar niet zijn, maar dat zij ons met hun acties doen terugkomen. Dat is het drama: wij waren op een punt aangekomen waar we eindelijk begrepen hadden dat we daar niet moesten blijven, en dat we de bezetting moesten stoppen. Maar door die Intifada te beginnen, hebben zij ons doen reageren, met militaire middelen, en hoe meer dat van kwaad naar erger ging, hoe minder nog iemand geloofde in de mogelijkheid om op politieke oplossingen terug te vallen. En dit leidt nergens toe, want er zijn geen militaire oplossingen. Er kan alleen een politieke oplossing zijn. De vraag is alleen hoe we uit deze klem kunnen ontsnappen en de voorwaarden creëren om terug te keren naar onderhandelingen.
Heeft Israël zijn leger eigenlijk nog onder controle?
Avital: Ik verzeker u van wel. Al laait de discussie vaak behoorlijk hoog op. En al kan ik niet altijd alles goedkeuren. Maar anderzijds kan ik ook de andere kant niet zomaar vrijpleiten. Arafat heeft bewezen, na de moord op Rabin en de terreurgolf die daarop volgde, dat hij de terroristen kan doen stoppen. Waarom doet hij het dan niet? Zullen wij het moment nog meemaken dat Arafat inziet, zoals in 1996, dat die lui niet alleen tegen ons ageren, maar ook tegen hém? Elke keer dat hij een wapenstilstand binnen bereik heeft, komen die de zaak saboteren. Het is zo dat Arafat zijn geloofwaardigheid verloren heeft. Het is daarom dat de Israëlische linkerzijde geen echt alternatief kan voorstellen.
Is het geen wederzijds sabotageproces waar u mee te maken heeft?
Avital: Kijk, ik ben geen grote Arafatspecialist, maar ik kan u wel zeggen hoe hij werkt. In plaats van duidelijk aan die mensen te zeggen nu is het gedaan, en daarvoor de autoriteit en de verantwoordelijkheid te nemen, heeft hij altijd geprobeerd politieke coalities met hen te sluiten. Dus nu zegt hij dat het Volksfront voor de bevrijding van Palestina, de Hamas en de Islamitische Jihad buiten de wet gesteld zijn, maar tegelijk kan hij niet de moed opbrengen om een confrontatie met hen aan te gaan. Hij probeert ze politiek te overtuigen, en wij zeggen dat dat de manier niet is. Wij aan onze kant proberen alleszins onze saboteurs te stoppen.
Is er een nieuw plan op komst uit de VS?
Avital: Aan plannen op papier is geen gebrek. Wat ontbreekt, is iemand die er ter plekke op gaat toekijken dat ze uitgevoerd worden. We hebben het plan-Mitchell aanvaard, wij en de Palestijnen ook. Maar we zijn dus niet in staat om erover samen tot een akkoord te komen. Dus moet er maar een derde bijkomen, zoals Henry Kissinger indertijd of later James Baker, die zegt: kom kinderen, het is welletjes geweest. Hoe heeft Baker ons naar Madrid geleid? Die kwam binnen en ging de kamer niet uit voor hij resultaat had. Had Clinton iemand van dat kaliber naast zich gehad, zou Camp David misschien beter gelukt zijn.
Baker moest de Golfoorlog doen verteren. Zit dat soort druk ook nu op de ketel?
Avital: Ik geloof het wel. Dit is een kans die we moeten aangrijpen. De Amerikanen hebben ingezien dat dit niet eindeloos kan duren, en ook dat het geweld bij ons hinderlijk is voor hen. Misschien willen ze nu het nodige doen om dat geweld te laten ophouden. Maar zolang er niemand bij zit, iemand met voldoende gewicht, die alle dagen komt zeggen, vooruit, vrede, zal er geen vrede komen.
Hoe raakt u intussen terug aan tafel, terug bij Taba?
Avital: Kijk, de genetica heeft nog geen manier gevonden om katten in honden te veranderen, en je kunt Sharon, die de verkiezingen won omdat wij mislukten, niet vragen ons vredesplan over te nemen. Dat kan niet. We mogen de moed niet opgeven. We moeten het plan-Mitchell als basis nemen en dan voortdoen, en voortdoen. Tot we uiteindelijk weer bij Taba uitkomen. Maar Taba zal niet het begin zijn, misschien wel het einde.
S.V.E.
